Genre of genreloos
Genre of genreloos
Je hoort vaak musici roepen dat hun muziek niet bij een genre hoort. Men wil vooral geen etiket opgeplakt krijgen. Het genreloos zijn lijkt tegenwoordig het hoogst haalbare in de kunsten.
Daar staat dan tegenover dat als er een discussie ontstaat of iets wel of niet bij een stijl of genre hoort, men dit dan vaak ziet als een beschuldiging die dan verantwoord moet worden omdat er dan juist geen etiket wordt opgeplakt. Zoals de discussie of iets jazz is of niet. Eigenlijk een nogal verwarrende situatie. Jazz moet het vooral niet zijn maar wanneer er gezegd dat iets geen jazz is, ontstaat er gedoe.
GROTE HOOP
Jazz is eigenlijk een soort van verzamelnaam geworden van muziek waarbij niemand weet waar het anders eigenlijk wel bij zou moeten worden onder gebracht. Net als wereldmuziek eigenlijk maar dan omgekeerd.
Bij wereldmuziek hadden de stijlen en genres al van origine een naam maar dat waren er zoveel dat mensen die verder ook geen kennis hadden van de oorspronkelijke muzieksoorten en het toch ergens onder wilde brengen het gemakshalve maar op een grote hoop hebben gegooid. Men wilde het toch enigszins indelen en de term wereldmuziek was lekker makkelijk. In- en uitheemse muziek, niet westerse muziek en nog wat cross-overs daartussen lekker op een grote hoop bij elkaar.
STIJLKENMERKEN
Bij jazzmuziek zijn er vandaag de dag blijkbaar allerlei stijlen en genres zonder een historisch gevormde naam of een relatie daarmee, zoals een connectie met de muzikaal inhoudelijke stijlkenmerken van die genres en stijlen, die dan onder de noemer jazz moeten vallen.
Wat maakt het uit zou je zeggen. Is het eigenlijk belangrijk om muziek goed in te delen in stijlen en genres of is het juist wel handig er zo vaag mogelijk over te zijn vraag je je af.
Voor de business is dat laatste zeker handig. Je kan moeilijk muziek op een plek zetten waar je de indruk geeft dat het jazzmuziek zou moeten zijn als het geen jazz is. Heel fijn voor allerhande business om het begrip goed uit te rekken en niet precies te definiëren.
Jazzmuziek als verdienmodel is na het uitsterven van de grote golf jazzmusici van het eerste uur niet makkelijk.
De slimme muzikant kan er zijn voordeel mee doen. Zowel de typering jazz als het zich presenteren als genreloos is in combinatie een gouden zet. De jazzachtergrond zorgt voor een inhoudelijke status en het genreloos zijn vertegenwoordigt een relatie met het nu en zorgt dat je dan vooral als iets van deze tijd wordt gezien.
VERNIEUWEND
Vanuit het oogpunt van de beleidsmakers is het ook handig. Jazz zoals we dat hebben gekend kan op een of andere reden niet meer als vernieuwend worden beschouwd en vernieuwing schijnen we nodig te hebben in de cultuurpolitiek. Nieuwe kunstuitingen kunnen makkelijk gekoppeld worden aan nieuwe vormen van beleid. Je kan moeilijk oude muziek aan nieuw beleid koppelen. Innovatie en vernieuwing wordt al sinds jaar en dag gebruikt als de reden zonder dat er enige uitleg aan te pas hoeft te komen. Het uitspreken dat de wereld is veranderd en dat iets vernieuwend is al de inhoudelijke motivatie.
OPLEIDING
De opleidingen kunnen de vervaging van het genre beoefenen ook goed gebruiken. Voor het verhaal wat je uitdraagt als school, is het mooi want je bent in een klap up to date en voor het aannemen van nieuwe studenten komt het helemaal goed uit. Jazzmuziek uit de tijd dat de muziek explodeerde in zijn creativiteit en zijn mogelijkheden is nu eenmaal ontzettend moeilijk. Het uitrekken van het genre met allerlei andere stijlen en genres geeft de nodige ruimte want anders zou je bij de meeste scholen veel te weinig aanwas hebben en je relevantie als school ondermijnen.
Voor de studenten is het rampzalig. Je hebt maar beperkte opleidingstijd en daarin zal je een niveau moeten bereiken wat een garantie biedt voor een ‘long life career’ in de muziek. Zonder duidelijke kadering is de te verstouwen informatie gewoonweg teveel en te vaag. Je hebt dan overal kennis van genomen maar in feite kan je niks.
De historici trekken hun schouders op. De muziek komt uit een bepaalde tijd of heeft een relatie met die tijd door zijn stijlkenmerken of niet. Meer kunnen die er niet van maken.
Als luisteraar zal je het een worst zijn. Je wil gewoon naar de muziek luisteren waar je affiniteit mee hebt en waarmee je je verbonden voelt. Misschien dat je als concertbezoeker moeite hebt om de juiste muziek te vinden voor jezelf maar dat is dan je enige zorg.
TWEE REDENEN
Terugkomend op de discussie. Voor het ontstaan daarvan zijn twee belangrijke redenen aan te wijzen.
De eerste reden is de beperkte overlevingsmogelijkheden van en binnen de sector van die muziek. Het is dringen geblazen op de markt. Zowel voor de aanbieders, afnemers, faciliteerders en iedereen die ik vergeet op te noemen in de industrie is je voortbestaan niet vanzelfsprekend. Wie is van belang, hoeveel mensen zijn daarvan overtuigd, wie krijgt de kans en wie neemt hem. Wat zijn de dwarsverbanden, zijn er nog mogelijkheden en wie gunt wie wat. Dat levert een hoop gedoe op. Aan de andere kant houden ook veel mensen zich publiekelijk afzijdig van deze discussie want tja, je weet nooit wie je nu weer tegen de schenen schopt.
De tweede reden is een ethische reden. Sommige mensen vinden het belangrijk om vanuit de historische afkomst en waarde van een genre de huidige muziek te bezien en andere vinden dat geen uitgangspunt om de muziek van vandaag te bekijken.
Zo houden we elkaar lekker bezig alleen ervaar ik het venijn binnen de discussie als storend. Verder zou het me een zorg zijn. Je moet vooral vinden wat je vindt maar het zou wel fijn zijn als dat ook zou kunnen zonder je verder zorgen te maken bij welk kamp je nu weer wordt ingedeeld. Dat heeft dan namelijk wel weer gevolgen met betrekking tot de eerste reden en dan is de cirkel weer rond.
Ben van den Dungen
