De uitverkoop!
De uitverkoop
Moeten de jazzmusici de regie niet terugpakken die men zonder het te beseffen is kwijtgeraakt? Heeft de huidige trend van onmiddellijke behoeftebevrediging, waar geen inspanning of kennis voor vereist is, niet de richting bepaald waarin geacteerd moet worden? Zitten de mensen van de santenkraam er omheen met hun, op trends berichte, dogmatische ideeënleer de muziek niet een kant op te duwen die in feite niet eens door de makers zelf kan worden bepaald?
VRIJ EN EIGENWIJS
Jazz kan alleen maar jazz zijn als het gemaakt wordt vanuit eigenheid en eigenzinnigheid. Verder is jazz van alles. Het zou niet uit moeten maken wat voor stijl je speelt, hoe je het speelt en waarom je je het speelt. Die vrijheid moet jazz hebben. Dat is de schoonheid en de essentie ervan.
Je speelt wat je wilt en hoe je het wilt. Als je het maar knettergoed doet.
Jazz is een opinie, een protest, een religie, een persoonlijk verhaal, een overtuiging. Jazz is een hoop maar er moet wel wat van de straat in zitten. Een beetje, ‘ik maak zelf wel uit wat ik doe’ in combinatie met ‘lik me reet’. Misschien zijn we dat element wel ergens onderweg kwijtgeraakt in de strijd om te overleven of door het gebrek aan mogelijkheden op het moment. Jazz zou toch bij uitstek deze eigenwijsheid moeten hebben? Het zou de muziek van het “tegengeluid” kunnen zijn en ik heb toch het gevoel dat het dit al een tijd niet meer is.
ALLES OVERWEGEN?
Mag je ergens wel of niet spelen. Krijg je die subsidie wel of heb je hem al maar moet je aan allerlei voorwaarden voldoen. Vinden de marketeers het programma of de groep wel het juiste gezicht of concept hebben. Loopt het wel in de pas met de nieuwe maatschappelijke issues. Hebben we de juiste mensen wel gepleased. Pas je met je muziek wel in de nieuwe stromingen waarvan je je afvraagt wie dat nu weer bepaald heeft en of ze wel zo nieuw zijn.
We houden overal rekening mee en buigen braaf mee. Moet er een hiphopper bij, of gaan we in de dichterlijke zweefmolen. Misschien een onterecht bekende Nederlander bij het geheel of moet een mooie nieuw onzin thema eraan vastgeplakt worden. Een beetje neo contemporain of een dreunende beat met één akkoord. Moet ik een soepjurk aan, dat kan. Er kan ook nog een exotisch instrument bij hoor. U zegt het maar.
Voldoet het allemaal wel genoeg aan de beoogde beleving, want de muziek alleen is natuurlijk niet meer voldoende. De gratie van de inhoudelijkheid, de elegantie van het niveau en de allure van het samenspel al helemaal niet. Daar gaat het blijkbaar niet meer over.
OMSLAG
Ergens in de afgelopen jaren is er een omslag geweest in wat nu het belangrijkste is in de muziek en de kunst. Is het de vorm waarin het gepresenteerd wordt of de inhoudelijkheid waarbij de keuze in het voordeel van de vorm is uitgevallen.
Was deze verandering nou nodig? Ik heb nog geen overtuigende motivatie gehoord eigenlijk. Zorgt het voor een nieuwe muzikale input en levert het iets nieuws op? Wat betreft de jazzmuziek in ieder geval niet echt. Misschien dat men in een vlaag van artistieke radeloosheid gecombineerd met een soort van paniek achter elkaar is gaan aanhollen. Was het de belofte dat het met het weggooien van de basisvoorwaarden van muziek en kunst in het algemeen een blik met nieuw publiek zou kunnen worden opengetrokken?
Is het misschien pure verveling? Dat kan ook nog.
Of is het de hufterigheid van het neoliberalisme waar we blijkbaar aan gewend zijn geraakt en wat als een plaag door de samenleving woedt. Dit politiek gedachtegoed heeft natuurlijk alle belang bij een licht verteerbare massacultuur. Kunst is eigengereid en op een onberekenbare variabel zitten zij in ieder geval niet te wachten.
Is het de vaststelling dat de nieuwe generatie te weinig aandachtspanne zou hebben voor alleen de muziek in deze veranderde tijd met te veel prikkels. Ik vraag het me echt af.
WTF!
En what the fuck. Wat zou het de kunst nu moeten uitmaken. Waarom zou de kunst zichzelf moeten uitverkopen en onder dwang in de pas moeten lopen aan de hand van de nieuwe marketing met zijn onwaarschijnlijke beloftes of van de financiële middelen die onder restrictie worden toebedeeld.
Deze uitverkoop is sowieso waarschijnlijk bedacht door mensen die allerminst wat ophebben met kunst laat staan jazzmuziek.
HIP
Het resultaat is wel dat de jazzmusici in zijn totaliteit in feite een gedienstig volkje zijn geworden. U vraagt en wij draaien. Zit mijn jasje goed, zit mijn dasje goed. Hip maar niet te vooruitstrevend. Een beetje gek maar wel voor iedereen. Begripvol, niet te confronterend, onschadelijk en zo fijn coöperatief.
Voor de uitstraling, de typering en de karakterisering van de muziek of de musicus zie je om de haverklap het ene voorgebakken pre-paid format na het andere voorbijkomen. Blijkbaar een belangrijk gegeven dat het er is, maar vanuit de jazzgedachte zou je daar sowieso al een pesthekel aan moeten hebben.
Daarbij moet ik gelijk denken aan de aankondiging van Cannonball Adderley op de cd ‘Live in New York‘.
“You know, you get a lot of people who are supposed to be hip. And they act like they’re supposed to be hip, which makes a big difference. You see what I mean? ………… Hipness is not a state of mind. It’s a fact of life. You don’t decide you’re hip. It just happens that way.”
SCHIJT
De looping-station als nieuwe musicus, rookmachine aan, visuals erbij, alle disciplines op een grote hoop. In de schijnbare innovatieve vaart der volkeren belooft het een heel spektakel te worden. Alle muzikale waarden en prestaties uit het verleden zijn, gek genoeg, niet meer van belang. Dat er toentertijd op krankzinnig hoog niveau werd gespeeld en gecreëerd in de jazzmuziek is geen referentiekader of een mogelijk vertrekpunt en kan gelijk in de vuilnisbak. Who cares. In dat licht zou je dit tijdperk wel het tijdperk van de onherstelbare innovatie kunnen noemen.
De jazzscene zou en masse schijt moeten hebben aan de massacultuur en al het populistische gedrag wat dit met zich meebrengt. Die past helemaal niet bij die muziek. Het laf en onnadenkend meelopen levert alleen maar een glansloze matheid op. Deze uitverkoop is de uiteindelijke dood in de pot.
Ben van den Dungen
