Avonturen in India
Aankondiging van een concert in 2018 in Hyderabad (India).
2002 – India
We zijn met zijn drieën op bezoek bij een Indiase guru in Mumbai. Ergens in de buitenwijken zitten we bij hem thuis op de bank. Michael, Ed en ik. We zijn een maand naar India gegaan en willen wat leren over klassieke Indiase muziek. Het blijkt niet eenvoudig om een leraar te vinden. Het is geen muziek van de straat. Deze muziek wordt alleen maar gespeeld door mensen uit de Brahma kaste. Dat is de hoogste kaste van priesters en geleerden. Om in de klassieke Hindoestaanse muziek ingewijd te worden ga je naar een guru toe die dan voor jaren je leermeester wordt. Je woont dan bij hem min of meer in zijn huis en je stelt je ter beschikking. Niet alleen voor de muziek maar ook bijvoorbeeld voor het huishouden. Als de guru wil dat je de plee schoonmaakt maak je de plee schoon.
De basis didactische vaardigheden die je als Nederlandse leraar mee krijgt staan mijlen ver af van dit al duizenden jaren gebruikte leermodel.
Snikheet is het in zijn kamer en de elektronische Tanpura staat aan. Al uren. De Tanpura speelt een lage noot die de hele tijd doorklinkt als basis voor de melodie die erboven gespeeld wordt.
We doorlopen verschillende fases zoals van; god wat leuk tot kan dat ding niet uit,
Door de uiteindelijke optredende sereniteit geven we ons er aan over.
Ik sterf van de dorst en krijg een glaasje uit de kraan aangeboden maar dat drink ik niet op. Water uit de kraan drink je niet. Daar komen echt hele grote problemen van. De guru denkt er het zijne van.
“Waarom drink je het niet?”
“Ik heb niet zo’n dorst.”
“Oh, daarnet zei je nog van wel.”
“Ja en nu niet. Bovendien komt het uit de kraan.”
“Dat water kan je best drinken, ik drink het ook.”
“Ja dat zal wel maar ik niet.”
Waarom wil die gast perse dat ik dat water drink. Is het een test. Ik begin moeite met hem te krijgen.
“Wil je wat anders drinken? Thee misschien?”
“Ja dat lijkt me wel wat. Maar zonder suiker graag.”
De thee is niet te zuipen en zoveel suiker heb ik nog nooit in de thee gezien. Op het persoonlijke vlak komen we duidelijk niet op gang.
We zitten drie uur te wachten op de bank met die guru. Hij zegt niks. Ik word er ongemakkelijk van. Je moet er blijkbaar wat voor over hebben als je de ins en outs van de klassieke Hindoestaanse muziek wilt doorgronden.
Eindelijk komt er schot in de zaak. Meneer is genegen om wat uit te leggen. We beginnen met Yaman. Een avond raga. Hij speelt hem voor. Mineur pentatonisch omhoog, lydisch naar beneden. Ok die snap ik. Next.
Zo gaat het niet. Eerst 1500 keer spelen, morgen terugkomen en dan doen we het nog een paar jaar over. Geen shortcut dus.
Ed speelt gitaar en stelt de onvergefelijke vraag of onze guru die bansuri – een bamboe fluit – speelt niet een goede sitarspeler kent die hem les wil geven.
“God, Ik dacht bij mezelf, een gitaar heeft snaren en een sitar is ook een snaarinstrument dus het is misschien beter voor mij om een leraar te vinden met een gelijksoortig instrument. Misschien weet u iemand.”
“Waarom, ik ben je guru en ik geef je les. Het is helemaal niet nodig om iemand anders te zoeken. Wat hij je vertelt kan ik je ook vertellen”.
Ed blijft volhouden en de sfeer slaat om. Het wordt tijd om op huis af te gaan.
Later in het jaar ga ik nog een keer terug naar India. Samen met Eric, een drummer. Het plan is om in de Karnatische muziek te duiken. Dat is de klassieke muziek uit Zuid India. Via een goede kennis van me die in Mumbai woont krijgen we het telefoonnummer van een beroemde Zuid Indiase percussionist. We bellen hem op en we kunnen de volgende dag langskomen voor een les. Diezelfde avond nog moet hij ergens een concert geven en hij nodigt ons uit om naar het concert te komen luisteren. We zijn enthousiast en gaan er opgewekt naar toe. Het concert duurt meer dan vier uur. Er wordt hoofdzakelijk gespeeld op een Zuid Indiaas percussie-instrument. Om zo lang naar een trommel te luisteren valt niet mee. Na een paar uur krijgen we dorst en gaan een biertje halen. Niet lang daarna komen we terug en zitten we de rest van het concert uit. We hadden de afspraak om de dag daarna de eerste les te krijgen, maar die avond belt zijn zus ons op met de boodschap dat we niet meer welkom zijn. Even weglopen bij een concert van je nieuwe guru om een biertje te halen wordt niet gewaardeerd.
Ben van den Dungen
musicus, componist, cultureel ondernemer,
docent saxofoon Codarts
