Intrigerende verscholen mysteries in muziek van Tineke Postma

In 2019 werd de eerste BIMHUIS compositieopdracht toegekend aan saxofonist Ben van Gelder. Hij speelde op 6 december 2019 in het Tilburgse Paradox. Voor de tweede opdracht viel saxofoniste Tineke Postma de eer te beurt. In de luwte van de Corona-pandemie kon zij zich daarop prima focussen.
Aan inspiratiebronnen heeft zij ogenschijnlijk geen gebrek. Nadat ze in 2015 de Buma Boy Edgar Prijs won en met haar Sonic Halo toerde, zocht ze verdere bezieling in Amerika. Samenwerkingen met niet de minsten als Terri Lyne Carrington, Esperanza Spalding, Herbie Hancock en Wayne Shorter gaven haar zelfreflectie en innerlijke groei. Het leverde haar DownBeat-noteringen op en uitnodigingen om te spelen tijdens de Kennedy Honors Gala in Washington en International Jazz Day in Melbourne.

En verkoos de saxofoniste voor haar recente album Freya het moederschap als inspiratiebron, voor deze compositieopdracht putte zij uit andere thematiek. Allereerst staat de sopraansax centraal en hangt ze de altsax even aan de wilgen. Het geluid van de elektrische jazz uit de jaren ‘70 en ‘80 zoals Weather Report, ritmes uit de Indiase muziek en muziek van jazzvernieuwer Steve Coleman zijn elementen die nu doorklinken. Het hele creatieve project vond plaats tijdens de Covid-19-periode.

Tineke Postma Inventions Group sloot Bimhuis compositieopdracht tour af in Tilburg

THEMA’S
De muziek die Tineke Postma schrijft heeft nooit een abstract vertrekpunt. Allerlei tamelijk concrete bronnen of ideeën liggen aan de start van een muziekstuk. Zo ontstond Hymn for Hestia – de Griekse godin van het vuur en de huiselijke haard – toen door de corona-pandemie Postma langere tijd aan huis gekluisterd was.
Het vuur is hetgeen waar alles uit geboren wordt en ook weer door wordt vernietigd; een mooi en positief 19^e eeuws sonnet van Gerard Manley Hopkins met veel metaforen over vuur heette Shivelights and shadowtackle. Maar ook vond Postma in de hedendaagse televisieserie The Young Pope van Paolo Sorrentino een quote die haar triggerde: At the centre of coincidences. Een nummer dat ingetogen werd ingeleid door Van Roon op analoge synthesizer en piano met harmoniërende zang van Méndez met Spaanse teksten en een serene en mysterieuze vibe.

INSTRUMENTATIE
Met deze bezetting en topmuzikanten vallen legio prachtige combinaties te bedenken qua ritme, klankkleur en harmonie die in Postma’s muzikale brein allemaal aan bod lijken te komen. De heldere klankleuren van zang, sopraansax, gitaar en de toetsen matchen wonderwel. Eén- of meerstemmige partijen vallen prachtig op de plaats. Met de bijzondere combinatie van twee bassen en het slagwerk lijkt Postma niet geheel per ongeluk in het midden van toevalligheden beland te zijn. Alles lijkt te kloppen.

VUUR
Het thema vuur waar alles uit geboren wordt, sluit aan bij een persoonlijke Song for Melle; dat geschreven werd voor haar toekomstige jonge neefje. Pas na de set in Amsterdam kreeg ze te horen dat Melle, een naam slechts bij ingewijden bekend, geboren was. Die première ging daarom aan het Bimhuis voorbij en werd nu wel in Paradox gespeeld.

Double double bass

GELAAGD
Something from far off it seemed, is ontleend uit een gedicht van Pablo Neruda. Het nummer werd raadselachtig ingeleid door toetsen, verder opgebouwd met de baslijnen van Jeroen Vierdag, stijlvolle interactie tussen vocalen en sopraansax. Spannend slagwerk van Sun-Mi Hong en pittige gitaarpartijen van Miles Okazaki maakten het geheel complex gelaagd en geslaagd.

MYSTERIE
Ieder nummer heeft wel een anekdote die lading toevoegt aan de muziek als je het horen wilt.
Mysterious Duty, ook uit The Young Pope, werd ingezet door Méndez en Okazaki. De titel sluit perfect aan bij de opvatting dat muziek een beetje mysterie nodig heeft om interessanter te worden. Aan bronnen voor muziek en titels heeft Postma zoals al gezegd, geen gebrek. In Walls Turned Sideways, een quote van de Amerikaanse marxistische activiste Angela Davis, klinkt actie en strijd door. Met muren leg je allerlei beperkingen op en wanneer je die opzij schuift kun je er bruggen mee bouwen. En dat geldt eigenlijk ook in muzikaal opzicht.

Marc van Roon op piano en Prophet

Tineke Postma en Miles Okazaki

Miles Okazaki

HOOP
Alvorens af te sluiten met een encore wordt het positieve The Sky Is Everywhere ingezet. Opgewekt en hoopvol gestemd met de gedachte dat sommige uitgangspunten voor iedereen gelijk zijn.
Met een toegift werd deze deze korte bimhuis-compositieopdracht- toer afgesloten. Na het Bimhuis volgde TivoliVredenburg, Brebl en Paradox. We kunnen natuurlijk alleen maar gissen, maar tijdens het concert in Tilburg waren de muzikanten ongetwijfeld het best op dreef.
En nu maar hopen dat de muziek binnenkort op cd wordt uitgebracht.

The Sky Is Everywhere geschreven door Tineke Postma voor de tweede Bimhuis Compositieopdracht

TINEKE POSTMA INVENTIONS GROUP
Tineke Postma – sopraansaxofoon
Miles Okazaki – gitaar
Marc van Roon – piano, Prophet REV2
Fuensanta Méndez – zang, contrabas
Jeroen Vierdag – basgitaar, contrabas
Sun-Mi Hong – drums

Tineke Postma Inventions Group heel ontspannen even vóór het concert

Paradox Tilburg (NL)
24 september 2021
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

TINEKEPOSTMA.COM

PARADOX.NL