Episch Roadburn avontuur in Paradox

Vrijdag 21 april landden enkele honderden Roadburners voor een drietal concerten in het Tilburgse Paradox. Donderdag was het Roadburn Festival al gestart op andere plaatsen in Tilburg met “Main Stage” in 013. Maar vrijdag en zaterdag is Paradox ondergedompeld in de Roadburn-kleuren en is de voertaal Engels. Naar schatting 75% van de 4.500 bezoekers komt van buiten Nederland. Wij – van buiten de provicie – bezochten de drie vrijdagconcerten.

Nathan Wouters op contrabas

ARTIST IN RESIDENCE
Het experimentele trio Under The Surface was vereerd dit jaar Artist in Residence te mogen zijn op het hun zoals thuis voelende podium van Paradox. Voor vrijdag had de organisatie een samenwerking gesuggereerd met de Voice-Noise-Opera-artiest Micaela Tobin. Deze vanuit Los Angeles ingevlogen kunstenares met Filipijns-Duitse wortels gooide onder het alter-ego White Boy Scream haar opera- en overige vocale technieken in de strijd gecombineerd met elektronische toepassingen. Zij vond hierin haar evenknie bij ‘onze eigen’ Sanne Rambags, die voor de duvel niet bang is. Naar bleek hadden ze elkaar ontmoet en waren ze geheel onvoorbereid de improvisatie-uitdaging aangegaan voor de luisterende oren van een volle bak met publiek. Met haar matties Bram Stadhouders op gitaren en Joost Lijbaart met zijn indrukwekkende slagwerkinstallatie ging ze de ‘vocal battle’ vol in! De Belgische gast Nathan Wouters, stiekem zonder microfoon meezingend, weerde zich improviserend kranig op de contrabas. Toen de vocale verkenningen volgens Lijbaart lang genoeg hadden geduurd nam hij het roer in handen en beroerde hij alle onderdelen van zijn werktuig en mondde uit in een krachtsexplosie. Experiment geslaagd en het open-minded publiek was blij dit te hebben gemaakt.

Under The Surface met vocal battle White Boy Scream en Sanne Rambags (r)

NORDMANN
Eerder deze avond hadden de zuidelijke mannen van het in 2012 opgerichte Nordmann zich in het half donker verschanst op het podium. Met een wirwar van snoeren die electronica, pedalen, instrumenten, versterkers en geluidssysteem aan elkaar knoopten speelden ze eigen werk. De sympathieke Belgische psychedelische jazzrockers putten uit een aanwassend repertoire met steeds verder verdiepende en ook onderscheidend muzikaal werk. Waar het aan lag laten we maar even in het midden, maar van de spannende muziek vol met details die we in het geheugen hadden bleef in Paradox weinig over. Drums en bas waren overdadig aanwezig en pas halverwege het concert konden we de klanken van de saxofoon ontwaren. Dat veel aanwezigen zich al met de bonkende groove konden bevredigen, toonde aan dat hier een volgende keer heel veel terreinwinst te behalen is.

De setlist van de Nordmannen verdiende een beter geluid

POIL/UEDA
Het lekkerste was duidelijk voor het laatste bewaard. Het best bewaarde geheim van de dag werd vanaf kwart over elf in vol podiumlicht uitgevouwen. In 2019 liepen de leden van de Franse progrockband PoiL de bekroonde Japanse epische verhalenvertelster Junko Ueda tegen het lijf. De klik die ze hadden mondde uit in PoiL/Ueda waarmee een avontuurlijke samenwerking was geboren. Sinds 2022 treden ze samen op. Hun entree op Roadburn zat vorig jaar al in de pen, maar ziekte strooide roet in het eten. Maar in 2023 staan ze op het podium!

Junko Ueda zingend met de traditionele satsuma-biwa

JAPANSE MYTHES EN FRANSE PROGROCK
De aanvang van het concert was overweldigend. Een Japanse boeddhistische chant (Shōmyō) uit de 9^e eeuw opende de avond. Met deze soetra werden alle interne en externe demonen verbannen. Met bezwerende rituele gebaren en bloedstollende muziek werden de bezoekers meegenomen naar een compleet andere belevingswereld. Daarmee werd het pad gebaand om bevrijd van boze geesten naar een episch verhaal in drie delen te kunnen luisteren. De bloedstollende muziek en performance was overweldigend. De ritmesectie werd gevormd door Guilhem Meier achter zijn opvallende drumkit en Benoit Lecomte op zijn in Parijs gebouwde exclusieve gypsy akoestische basgitaar. De filmische verhalen werden steeds ingeleid door Ueda. Ze brachten ons via beeldende gewelddadige 13^e eeuwse zeeslagen, moordaanslagen, broederliefde, broedermoord en kwaadaardige geesten bij ontsnappingen en vluchten in vermomming.

Slagwerker Guilhem Meier

Het laatste stuk begeleidde Ueda zich deels alleen op de traditionele satsuma-biwa, een 5-snarige Japanse luit, die wordt bespeeld met een groot driehoekig van zeldzaam buxushout gemaakt plectrum (bachi). Het demonstreerde hoe de rijke Japanse traditie en geschiedenis theatraal en muzikaal samensmolt met de bombastische erupties van de slagvaardige Fransen in topvorm op het podium. Een uniek concert en gedroomde afsluiter van deze concertavond in Paradox.

WIN WIN
Kort samengevat hoorden wij ontzettend veel mooie muziek op vrijdagavond tijdens de editie Roadburn 2023 in Paradox. Dat Paradox onderdeel uitmaakt binnen dit festival is een verrijking voor de doorgewinterde Roadburngangers, waaronder zich nationale bezoekers bevonden vanuit het hele land. Maar er waren ook veel buitenlandse bezoekers zo ondervonden wij aan den lijve. Zo zaten wij bij het laatste concert aan de ene kant naast Deense en Zweedse bezoekers en een in Finland wonende Italiaan zat aan de andere kant naast ons. Deelname aan Roadburn is een Win-Win. Voor Paradox levert het nieuwe bezoekers en een zeer waardevolle horizonverbreding in de programmering, dat op het conto van programmeur Bartho van Straaten kan worden bijgeschreven.

Dynamisch optreden van PoiL / Ueda

ZORGEN
Toch willen we een harde kanttekening plaatsen in Tilburg. Grote versterkers op het podium die onafhankelijk van de centrale geluidsregeling werken, maken zonder onderlinge afspraken het zaalvolume onbeheersbaar. Opmerkingen over geluidsniveau worden al te vaak makkelijk weggewuifd. We kennen meer mensen die zich daar zorgen om maken. Tien tot twintig procent van de bevolking heeft last van tinnitus. Gepubliceerde cijfers variëren, maar onder concertbezoekers ligt dat percentage ongetwijfeld hoger. Het geluidsvolume moet echt omlaag om niet als Tinnitus Town te worden geoormerkt. Dat voorkomt ernstige gehoorschade, is beter voor het kwaliteitsimago en levert enorme winst op in de muziekbeleving. Het geluid wordt transparanter, details worden hoorbaar en storend gebabbel op de achtergrond wordt minder. Een win-winsituatie in het kwadraat ligt voor het oprapen als je wilt! Met dank voor de fraaie programmering!

NORDMANN
Mattias De Craene – sopraan- en tenorsaxofoon, loops, synths
Edmund Lauret – gitaar
Thijs Troch – synths, gitaar
Dries Geusens – basgitaar, synth
Elias Devoldere – drums

UNDER THE SURFACE & GUESTS
Sanne Rambags – vocalen
White Boy Scream – vocalen
Bram Stadhouders – gitaren, elektronica
Joost Lijbaart – drums, percussie
Nathan Wouters – contrabas

POIL UEDA
Junko Ueda – verhalenvertelster, zang, satsuma-biwa
Antoine Arnera – toetsen, zang
Boris Cassone – gitaar, zang
Benoit Lecomte – basgitaar
Guilhem Meier – drums, zang

Roadburn Festival
Paradox Tilburg (NL)
21 april 2023
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

ROADBURN.COM

PARADOX.NL