ZeelandJazz met hoge kwaliteit voor liefhebbers

De geschiedenis van het jazzfestival in Terneuzen, toen nog vernoemd naar de rivier die vanuit België haar weg naar de Noordzee vindt, gaat ver terug. Al aan het eind van de jaren zestig kende Terneuzen als één van de eerste plaatsen in Nederland haar jazzfestival. De huidige organisatie tracht nog iets van die oude glorie te behouden door op veel locaties in de stad activiteiten te ontplooien of te ondersteunen. Zo zijn er ook concerten van bigbands met solisten. Het sentiment van ‘Streetparades’ en ‘Dixielandorkesten’ zal de jongere generaties weinig aanspreken en de gratis jazz in kroegen fungeert hoogstens als sfeervol muzikaal behang of als vehikel voor een kroegentocht. De poging om op zondagmiddag met blues en oude muziek van Creedence Clearwater Revival een jazzminnend publiek te trekken sprak ons niet aan. Volgens een Terneuzens bestuurslid van ZeelandJazz lagen de accenten van het festival vooral bij het gratis podium in de stad en het plezieren van deelnemers aan Ride for the Roses. Alleen de echte liefhebbers konden een kaartje kopen en aan hun trekken komen in Porgy en Bess, zo was te lezen in de regionale krant.

Juraj Stanik op Fender Rhodes

HIPPE NOORSE JAZZ ROCK
In Porgy en Bess stonden dus voor de echte liefhebbers deze middag twee fantastische ensembles op de planken. Een Belgisch octet met negen man (inderdaad 9, en niet 8) zou de middag beëindigen. Nadat Jan Brouwer van het Nederlands Jazz Archief (NJA) het septet van drummer Eric Ineke had ingeleid opende deze onder de naam The Frans Elsen Factor de middag. The Frans Elsen Factor speelt muziek uit de schatkamer van het NJA. Frans Elsen (1934-2011) was pionier in de bebop en één van de voorlopers in de jazz met de elektronische Fender Rhodes piano. In het begin van de jaren ’70 richtte hij een hippe jazz rock groep op. Zo werd in navolging van o.a. Miles Davis, Weather Report, Chick Corea, Stanley Clarke ook de basgitaar in de jazz binnengebracht. Elsen had na een verblijf in een afgelegen Noorse blokhut muziek geschreven en hij wilde deze ’Noorse cyclus’ uitvoeren. Daar is een jaar of tien zeer succesvol in allerlei plekken en samenstellingen mee opgetreden. De muziek werd ooit opgenomen, maar de opnames waren zoek. Ze werden pas in 2021 ontdekt en door NJA uitgebracht. Eric Ineke was het jongste lid van de groep van Frans Elsen. Verder waren er o.m. Piet Noordijk, Eddie Engels, Rob Langereis en Wim Overgauw. Ineke is de enige die op alle stukken speelde en nog in leven is. Hij laat nu die muziek na een halve eeuw herleven met een nieuw bandje. En  het klinkt nog steeds hip en funky.

Marius Beets op basgitaar

Martijn van Iterson

FUNKY
Stanik, gepokt en gemazeld in het funky genre (Ben van den Dungen – Jarmo Hoogendijk Quintet) startte met een mysterieus introotje op de Rhodes en dan gelijk full swing funky aan de bak. Een stevige beat van Ineke, het veelkleurige ritme van percussieprofessor Fermie de lenige dikke snaren van Beets legden een stevige ondergrond, maar konden ook lekker losgaan. De setlist leek vooraf bepaald door de volgorde van de ‘lost tapes’ van Elsen op de cd. Ringebu, Harpefoss, Skåbu; allen namen met een Noorse afkomst. Otta werd aangekondigd als een “Ornette Coleman-achtig stuk”, waarbij Beets er op stond even op zijn contrabas te willen ‘leunen’. En zijn walking bass sloot inderdaad perfect aan bij de vette solo van Kegel op altsaxofoon en de opvolgende feature voor gitarist Van Iterson. Eventjes werd het Noorse landschap verlaten om over te gaan naar de fictieve landstreek van Mordor uit Tolkien’s fantasiewereld. Solist bij het Metropole, Mol schitterde veelvuldig op trompet en flugelhorn. Whirligigg – een jazzwals – werd geschreven voor de Loosdrecht Festivalband. Met het dansorkestachtige Ringebu II werd de set onstuimig en met veel percussie afgesloten.

Rik Mol

Marco Kegel

BERT EN SAM
Bijna als een instrumentale gospel stelde het octet van Sam Joris zich voor aan het publiek tijdens het tweede concert deze middag in Porgy en Bess. Bert Joris dankte voor het enthousiaste onthaal en bekende dat deze plek één van zijn favoriete clubs in de wereld is. En bovendien veel goede herinneringen oproept, omdat hij er vaak speelde en achteraf een biertje dronk. De plannen voor dit orkest kwamen van zoon Sam Joris. Sam vroeg zijn vader stukken te willen leveren om een eigenlijk tien jaar oud octet weer leven in te blazen. Hij bood hem ook een speelplaats aan in of naast het octet. Tijdens het festival Jazz Middelheim 2022 werd de samenwerking gepresenteerd als een manier om Bert’s 65^e verjaardag te vieren. Bert nam de uitnodiging aan en daarmee werd het officiële octet met generatiegenoten van zoon Sam een officieus nonet.

SAM OF BERT?
Met My Playground werd geopend en het tijdens Corona geschreven Lost in July volgde. Walking Tiptoe is oorspronkelijk een arrangement voor bigband en is het stilste muziekstuk van het hele concert. De blazers zijn fluisterstil, de solisten, trombonist Peter Delannoye ingehouden en Sam Joris met gedempte trompet en drummer Jelle Van Giel wrijft voorzichtig met zijn brushes. Het ingetogen Only fort he Honest met Bert Joris op flugelhorn werd opgedragen aan de bezoekers van Porgy en Bess. Melodie en harmonie stonden centraal. Het prachtige slaapliedje voor kleindochter Julia startte met een speeldoosje en zachte percussie. Prachtige partijen van Wout Goris en Janos Bruneel. Het was te boeiend en afwisselend om in slaap te vallen. Mocht iemand in slaap zijn gevallen dan schudde het pittige en up-tempo Lucky Thirds die in ieder geval weer wakker. In het ooit voor 4 trompetten, 4 trombones, bas, drums en flugelhorn geschreven Atonal hoorden we mooie solos’s van baritonsaxofonist Bestevaer en drummer Van Giel. Met het ooit voor zijn zoon geschreven Nasty Boy sloot het Sam Joris Octet af. Of sloot het Bert Joris Nonet af met composities, arrangementen, regie en aankondigingen van de iconische en sympathieke Bert Joris?

Sam Joris

Bert Joris

Wout Gooris

Peter Delannoye

TERNEUZEN – MIDDELBURG
En terwijl in Terneuzen deel 1 van ZeelandJazz is afgesloten, start vrijdag 16 juni in Middelburg deel 2. Middelburg heeft een wat uitgebreider programma met activiteiten op diverse plaatsen in de stad. Vaste plekken zijn de Schouwburg, De Spot en op zaterdag- en zondagmiddag The Next Big Thing in het Molenwaterpark. Onder het motto van ‘jong talent’ spelen muzikanten daar gratis op de muziektent. Aanraders zijn in ieder geval Ambergris met rijzende ster Sun-Mi Hong en het trio van de Spaanse klarinettist Martí Mitjavilla op zaterdag. En op zondag speelt het kwartet Fenix met saxofoniste Kika Sprangers, die je sowieso ooit gehoord moet hebben!
En als het vrijdag nog zo warm is dan kun je vanaf 19.30 kippenvel krijgen. Dan treden namelijk Reijseger/Fraanje/Sylla op in de Schouwburg. En daar komen aansluitend nog meer aanraders zoals Blikse Katers! En de Amerikaanse schelpen- en tromboneblazer Steve Turre met zijn band!

ZEELANDJAZZ
Porgy en Bess, Terneuzen (NL)
9 juni 2023
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

ERIC INEKE & THE FRANS ELSEN FACTOR
“NORWAY REVISITED”
Rik Mol – trompet
Marco Kegel – altsax
Juraj Stanik – Fender Rhodes
Martijn van Iterson – gitaar
Marius Beets – basgitaar, contrabas
Eric Ineke – drums
Bart Fermie – percussie

SAM JORIS OCTET FEAT. BERT JORIS
Bert Joris – trompet
Sam Joris – trompet
Rob Banken – altsaxofoon
Bruno Van Der Haegen – tenorsaxofoon
Peter Delannoye – trombone
Joppe Bestevaar – baritonsaxofoon
Wout Gooris – piano
Janos Bruneel – contrabas
Jelle Van Giel – drums

Jazzarchief in Porgy en Bess

ZEELANDJAZZ
TERNEUZEN / MIDDELBURG
9-18 JUNI 2023

ZEELANDJAZZ.NL

JAZZARCHIEF.NL