Auteur van het boek Jazz in Rotterdam, Hans Zirkzee interviewde en schreef over talloze jazzmuzikanten die een band met Rotterdam hebben of hadden. Musici die veel reizen en mensen ontmoeten hebben vaak mooie en interessante verhalen te vertellen. 
Deze biografie werd deels gepubliceerd in Jazz in Rotterdam en werd aangevuld met later beschikbaar gekomen informatie.

Jaap Valkhoff had in de Verenigde Staten stinkend rijk kunnen worden, maar hij bleef honkvast.

Het is opmerkelijk dat de mooiste liedjes over Amsterdam gemaakt zijn door Rotterdammers met Louis Davids en Jaap Valkhoff als de bekendste voorbeelden. Minder bekend is dat beiden zich te buiten gingen aan jazz.

DE VALKHOFFS
Het gezin Valkhoff telde zes kinderen: Marie (1907), Adriaan (1908), Jacobus ‘Jaap’ (1910), Johanna ‘Jopie’ (1911), Arie (1913) en de jong overleden Nico (1926). Vader Arie Valkhoff (1884), een enthousiaste muziekbeoefenaar op accordeon en orgel, ontdekte dat de jonge Japie muzikale aanleg had en hij gaf hem zijn eerste harmonica. De op 16 augustus 1910 in de Hendrikstraat geboren Jaap Valkhoff begon met accordeonspelen toen hij slechts drie jaar oud was. Japie leerde razendsnel en de accordeons werden groter, een dure liefhebberij.

Jaap en Marie Valkhoff

SCHIPPERSKLAVIER
Ook zijn zussen Marie en Jopie en broer Arie speelden het schippersklavier. Marie en Jaap mochten lid worden van de accordeonvereniging ‘Jan van der Steens vrienden’, maar ze werden daar weggepest. Zij verhuisden naar de accordeonvereniging ‘Kunst en Vermaak’. Later werden Jaap en Marie lid van de accordeonvereniging ‘D ‘Accordeon’, waar Jaap tegen zijn zin reeds op zijn twaalfde jaar twintig leerlingen had.

4 Valkhoff’s v.l.n.r. Arie, Jopie, jaap en Marie 1920

Jaap en Marie Valkhoff wonnen al snel de 1^e en 2^e prijs op een concours van de accordeonvereniging ‘Kunst en Vermaak’.

Zijn ouders zagen hem liever geen beroepsmuzikant worden. Tot aan zijn zeventiende werkte hij bij chocoladefabriek Driessen, als slager, melkboer en in een kledingmagazijn. In de dancing Alcazar op de Schiedamschedijk kreeg Jaap zijn eerste vaste engagement. Zijn trio werd opgevolgd door het kwintet van Karel Reys, de vader van Rita, die evenals de familie Valkhoff aan de Paradijslaan 57 in Crooswijk woonde

Jaap Valkhoff in 1927

PROSTITUTIE
Na de sloop van de Zandstraatbuurt (voor de bouw van het nieuwe stadhuis) groeide de Schiedamschedijk uit tot een internationaal vermaarde hoerenbuurt met tientallen bordelen, kroegen, tingeltangels en dancings. Buitenlandse zeelieden namen de modernste muziek, instrumenten en apparatuur mee naar hun favoriete kroegen. Na het bombardement verhuisde de prostitutie naar Katendrecht, ook een zeeliedenbuurt.

Three Hawcourts 1933 v.l.n.r. Frans Beekmans (slw), Arie en Jaap Valkhoff (acc)

DE SAX
Altsaxofonist Jan Scholmeyer, wiens vader accordeonreparateur was, bracht Jaap de grondbeginselen bij van het saxofoonspel. Jaap kocht een Amerikaanse Conn tenorsax. Hij was verzot op de Amerikaans swingmuziek. Tijdens hun langdurige engagement in de Cosmopoliet keerde Jopie eind 1935 terug bij het trio. Arie had inmiddels contrabas leren spelen, Jaap baritonsax en zang. In 1935 begon Jaap een jazzy orkest onder zijn eigen naam met Jopie, Arie, drummer Jaap Kooiman en de saxofoniste Annie van ’t Zelfde. Jazz en Hotmusic waren de nieuwe rage.

Orkest Jaap Valkhoff in 1936 v.l.n.r. Jaap Valkhoff, Jopie Valkhoff, Japie Kooiman, Annie van ’t Zelfde en Arie Valkhoff.

OORLOG
In 1937 maakte Jaap deel uit van het ensemble Secco’s Gitanos, de band van de uit nazi-Duitsland gevluchte joodse violist Hans ‘Secco’ Seligsohn. Met dit orkest maakte hij als gastsolist de eerste Nederlandse opname als swingaccordeonist. De behoefte aan amusement was tijdens de bezetting ongekend. Een avond in het theater betekende een paar uur ontsnappen aan de grimmige situatie van alle dag. Het amusementsaanbod stond tijdens de oorlog op een historisch hoogtepunt. In de periode dat Jaap en Arie bij het orkest van Piet van Dijk werkten, begon Jaap met het componeren van succesvolle liedjes die zouden uitgroeien tot evergreens, zoals Diep in mijn hart, denk je nog aan die tijd en Ik ben verliefd op een keukenmeid. Jaap werd gevraagd als tenorsaxofonist en muzikaal leider van het orkest van de Deense entertainer Boyd Bachman, die uit woede over het bombardement van Rotterdam de tweede ‘N’ uit zijn naam had gelaten. De band ontdekte het (droog) komisch talent van Valkhoff. Jaap was nu ook acteur. In louche nachtzaken verdiende hij duizenden guldens, maar het geld werd steeds minder waard. Hij ontving eind 1944 een oproep voor de Arbeidsdienst. Jaap dook onder.

Orkest Boy Bachman 1942. Achterste rij: Joop Tichelaar, Louis te Kaat, Piet de Vries. Midden: Frans Beekmans, Tonny Verbeek, Serjo Romoli, Joop Bungenaar. Voor: Henk Goris, Erno Reti, Boy Bachman, Jaap Valkhoff en Henk Stiphout.

In de eerste jaren van na de bevrijding speelde Jaap voornamelijk in Amsterdam. Hij was een bekendheid, een radioartiest die samen met tekstschrijver Hans Ruf talrijke liedjes leverde aan Tante Leen, Max van Praag, Joop de Knegt, Eddie Christiani en Johnny Jordaan.

Sheherezade 1945. Vooraan: Jaap en en Eddie de Jong. Midden: Eddie Christiani, Jan Gorissen en drummer Ab de Kok.

ACCORDEOLA
In 1948 richtte Jaap in opdracht van de VARA met de andere knoppenaccordeonisten Jan Gorissen (ldr) en Johnny Holshuysen het radio-orkest ‘Accordeola’ op. Zang: Max van Praag en Bert Visser (ook gitaar), Eddie de Jong (p), Theo Koppes (cb), Bud van Horn (slw) en Frans Poptie (viool) of Wim van Steenderen (klar). De orkestleden kregen allemaal een Volkswagen waarmee zij jaarlijks meer dan 100 duizend kilometer door Nederland aflegden. Ondanks hun grote populariteit stopte VARA in 1955 met de band.

Jaap met Tante Leen 1955

ROTTERDAM
Zij vrouw Bep had heimwee naar Rotterdam. Daarom begon Jaap in 1954 het café ‘De Paardenstal’ in de Zwarte Paardenstraat, een goudmijn volgens hem, maar het was niet wat hij zocht. Op 11 augustus 1955 opende hij met Arie ‘De Taboe’ in de Teilingerstraat. De tent was met het Amsterdamse sfeertje meer zijn ding. Leuke shows en verkleedpartijen, een echt artiestencafé. Na twee jaar viel helaas voor Taboe de slopershamer. In oktober 1956 begonnen zij met een ton schuld de legendarische ‘Oase Bar’ in de Schilderstraat. Het liep ieder weekend storm. Jaap hield het niet vol. Het nachtelijke werk in de horeca en zijn optredens waren slopend. Ruzie met Arie over de afkoopsom leidde er toe dat zij elkaar nooit meer hebben gesproken. Jaap heeft daarna een jaar ‘geen moer meer uitgevoerd. Alleen gekaart en wezen biljarten.’

Oase Bar

ERASMUSSPELD
Met nieuwe energie startte hij op 7 september 1967 ‘De Horlepiep’ in de Proveniersstraat, maar de muzikale smaak van het publiek veranderde. ’s Middags is het stil en ’s avonds neemt de drukte af’, zei hij. Jaap hield in 1970 de horeca voor gezien en hij verving de zieke Piet Koopmans bij het accordeontrio de Three Jacksons, die in hun tijd miljoenen platen verkochten. Met hen toerde hij drie weken door de Verenigde Staten. Tijdens zijn 70-jarig jubileum onderscheidde locoburgemeester Pim Vermeulen hem met de Erasmusspeld. Meer zat er niet in. Op 3 juli 1992 werd Jaap in Hoek van Holland van zijn fiets gereden en overleed op 81-jarige leeftijd.

Jaap Valkhoff schreef meer dan tweehonderd liedjes waaronder de Rotterdamse schlagers Langs de Maas, Ben je in Rotterdam geboren, Dat kan alleen in Rotterdam, Hand in Hand Kameraden, Mijn eigen Rotterdam, Denk je nog aan die Tijd en het onsterfelijke Diep in mijn Hart, maar Valkhoff, die als geen ander zijn liefde voor ‘zijn’ Rotterdam bezong, was ook een van de meest productieve componisten van Jordanese smartlappen.

Arie Valkhoff 1956

ARIE VALKHOFF
Arie Valkhoff is altijd in de schaduw van zijn broer blijven staan, maar hij speelde in talrijke orkesten, zoals de bands van Eddy Olivier, Carlo Pagani, Piet van Dijk, Boyd Bachman, Carlo Carcassola, Annie van ‘t Zelfde en Nico de Rooy. Hij maakte met Jaap een aantal platen die de sfeer en de gezelligheid van de Oase Bar voor een groter publiek bereikbaar maakten. Arie overleed op 26 juli 2002.

BRONNEN
Passagieren op ‘De Dijk’ – Herman Romer
Diep in mijn hart. Het muzikale leven van Jaap Valkhoff – Ben en Martin Valkhoff.
Gezinskaarten Stadsarchief Rotterdam
Jazz in Rotterdam, de geschiedenis van een grote stadscultuur (2015)
Muziek 26 augustus 1946
Muziek in Zwart-Wit – Cor Gout

Hans Zirkzee

Hans Zirkzee
‘mister’ jazz in Rotterdam,
muziekdocent,
saxofonist,
concertorganisator,
schrijver, jazz-historicus,
auteur van Jazz in Rotterdam
(de geschiedenis van een grotestadscultuur),
winnaar Dutilh-Prijs 2016

OVER R†JAM
Stichting Rotterdam Jazz Artists Memorial