Geen klaagzang bij laatste etappe Zomer Jazz Fiets Tour

Voor de allerlaatste Zomer Jazz Fiets Tour (ZJFT) bivakkeren we weer op ons vertrouwde logeeradres in Garnwerd dat heel erg thuis voelt! We fietsen ongeveer zestien kilometer vanaf onze comfortabele en zeer uitgebreide bed-bad-broodopvang naar het jongerencultuurcentrum Simplon aan het Groningse Boterdiep. Daar zijn wekelijks popconcerten en dance-avonden. Maar deze avond even niet. Deze avond is het de proloog van de fietstour met jazz. En niet zomaar jazz; er is Groningse zomerjazzfietstourjazz! Dat is doorgaans muziek waarbij niet de platgetreden paden worden gevolgd, maar waarbij veel wordt geïmproviseerd. Programmeur van het eerste uur Marcel Roelofs noemt het ook wel oplet-muziek.

PROLOOG
Voor de deuren van Simplon verzamelde zich aan het begin van de vrijdagavond een drommetje mensen. Veel voor ons bekende mensen die zich verheugden op de proloog van de (in deze vorm) allerlaatste Zomerjazzfietstour. Het is ongetwijfeld het leukste en gekste jazzfestival in Nederland en omstreken. Het festival kent een arbeidsintensieve organisatievorm met veel unieke en originele speelplekken. De vooral op fietsafstand van elkaar gelegen eeuwenoude kerkjes en boerenschuren vormen een netwerk van jazz- en impro-podia waarover op ingenieuze wijze een programmering wordt uitgerold. De logistiek van mensen en materialen vraagt veel denkwerk en voorbereiding. Veel eer voor Marcel Roelofs die al sinds jaar en dag die muzikale touwtjes smaakvol en verrassend aan elkaar knoopt. Deze allerlaatste editie – de allereerste was in 1987 –  voor het gemak met nummer 40 gelabeld, deed hij dat met een nostalgische terugblik op eerdere jaargangen en dus met terugkerende muzikanten. Angst voor herhaling in muzikale zetten bij deze improvisatoren is ongegrond. Ieder concert, iedere noot is anders en blijft verrassen en verbazen.

UITVERKOCHT
Niet alleen de tour op zaterdag, maar ook de proloog was geheel uitverkocht. En al dagen vooraf. Dat is niet zo vanzelfsprekend; sterker nog wij hebben het nog nooit meegemaakt. Onze lieve gastvrouw in Garnwerd is begaan met cultuur en maatschappij en wanneer wij meestal één dag voorafgaand aan de tour bij haar arriveren, vraagt zij ons steevast welke muzieksuggesties we voor haar hebben. En na onze adviezen kocht ze een kaartje en fietste de zaterdag naar een paar concerten in de buurt. Dat was dit jaar wat anders. De 1500 kaartjes waren allemaal op.
Twee compleet verschillende concerten worden ons in Simplon voorgeschoteld. De Franse lyrische alt- en sopraninosaxofonist Christophe Monniot speelt al zeventien jaar met de virtuoze accordeonist Didier Ithursarry. Ze laten hun instrumenten samen zingen bij de vertolking van hun liedjes die gewijd zijn aan de liefde; Hymnes à l’amour. Ze brachten een melange van volksliedjes, musette en jazz, ontspannen en grappig aan elkaar gepraat door Monniot. Een ideale en prachtig openingsconcert dat na een korte pauze werd opgevolgd door de met Frank Gratkowski en Tobias Delius tot Kung Fu Special uitgebreide formatie Kuhn Fu, onder de bezielende leiding van de Duitse gitarist Christian Kühn. Vooroordelen over Duitsers en humor konden gelijk terzijde worden geschoven.

Er staan vooral muzikanten van ‘de Groningse school’ – hier gestudeerd –  op het podium. Voor deze ZJFT-editie was geheel nieuw materiaal geschreven, maar improvisatie was vanzelfsprekend een belangrijk bestanddeel. Sterker nog die improvisatie werd onderdeel van het entertainment doordat het publiek werd gevraagd of er wel dan niet moest worden geïmproviseerd en zo ja wie door wie. Met de stuwende bas van Ekincioglu en het slagwerk van Hadow als fundament scheurt de band met rauwe woestheid en hoekige humor de avond door. Geen droefheid bij de zwanenzang van de ZJFT.

Aki Takase en Daniel Erdmann in Aduard

ELLINGTON
In 2024 bracht de in Berlijn wonende Japanse pianiste Aki Takase een duo-album uit met saxofonist Daniel Erdmann. Samen diepen ze daarop Ellingtons muziek uit. Takase is niet nieuw bij ZJFT. Ze speelde in 2009 in duo met Louis Sclavis tijdens de Proloog en met haar band The Good Boys in de kerk van Niehove. Nu worden twee sets gespeeld van vijfenveertig minuten In de Abdijkerk van Aduard. In het werk van Ellington voelt ze zich helemaal op haar plaats. Ze schotelt mooie variaties met prachtige wendingen aan het ademloze publiek voor en de klanken van tenor- en afwisselend sopraansaxofoon smelten samen tot een verrassend amalgaam. De lat voor de navolgende concerten werd meteen op een flinke hoogte gelegd.

VON SCHLIPPENBACH
In 2023 kwamen we als verzopen katten aan op ons eerste concertadres. De laatste etappe in 2024 krijgt alleen al vanwege de gunstige weersomstandigheden meer glans. Een mooie zonnige dag en geen kans op neerslag en een lekker windje tijdens onze fietstocht doet ons voelen dat we leven! In schuur Dekker bij Noordhorn proberen we het familiefeestje te vervolgen. Daar speelt het trio van haar tien jaar oudere echtgenoot Alexander von Schlippenbach. Von Schlippenbach werd in april, een week na zijn 86^ste verjaardag, tijdens een galabijeenkomst gelauwerd met een Lifetime Achievement Prijs tijdens de uitreiking van de Duitse Jazzprijs. Nu speelt hij voor enkele tientallen belangstellenden in een boerenschuur. Het verschil kan niet groter zijn. Maar het resultaat was waarschijnlijk niet minder. In de bezetting van trio met saxofonist Henrik Walsdorff, waar hij al lang mee samenspeelt – en dat kun je horen – werd de Noorse drummer Dag Magnus Narvesen vervangen door Jan Leipnitz. In snel tempo, want de pianist gunde zichzelf geen pauze, volgde de ene improvisatie de andere op. Van rustig tot explosief met tegendraadse akkoorden tot kloppende melodieën werd een boeiende ruim vijftig minuten durende set gespeeld.

TRIO GRANDE
In de schuur der schuren van Huizinga in de buurt van Den Ham speelt drummer Michel Debrulle tussen de hooibalen met sousafoon- en tubaspeler Michel Massot. Voeg daar multi-instrumentalist (van fluit tot doedelzak) Laurent Dehors bij en je krijgt Trio Grande. In deze schuur is het bijna altijd feest en dat is met dit trio zeker ook het geval. Er wordt meesterlijk samengespeeld en de melodieuze muziek klinkt toegankelijk, gezellig en vrolijk.

Damien Mehldau Quartet

PRINSES CHRISTINAPRIJS
Op 18 november 2023 won in de Finale van het Prinses Christina Jazz Concours in het Bimhuis in de categorie t/m 15 jaar het Damien Mehldau Quartet de ZomerJazzFietsTourprijs. En dat betekende concreet een podiumplek in de Doorrit in Garnwerd. Damien Mehldau is de jongste drummer van het festival en komt uit een muzikaal gezin. Hij speelde met zijn kwartet bestaande uit tenorsaxofonist Joep Grotenhorst, toetsenist Evan van der Feen (ook uit een muzikale familie) en de Zweedse Anja Gottberg drie sets van dertig minuten. Wij vielen binnen bij de tweede set en waren er getuige van dat vocaliste Fleurine (ook uit een muzikaal gezin) als gast deelnam aan dit mooie concert.

Han Bennink en Ingrid Laubrock

TIJDCAPSULE
Van de jongste festivaldrummer gaan we op weg naar een warme ontvangst bij de ludieke festivallocatie van de Alleshouderij in Garnwerd. Via de knusse binnenplaats waar de inwendige mens en het goede doel kon worden gediend, kwamen we in de schuur terecht. Daar hield drummer Han Bennink residentie in zijn eigen tijdscapsule. Bennink was er vanaf 1987 bijna alle edities bij, want hij hield die periode altijd vrij. Behalve de twee keren dat hij in Vancouver op een festival speelde. “Daar heb ik nog steeds spijt van”, bekende hij. In het programma stonden maar liefst drie sets van vijfenveertig minuten gepland met saxofoniste Ingrid Laubrock en pianiste Marta Warelis en gasten. Bij binnenkomst speelde Bennink een sessie samen met Laubrock, die enigszins onverwacht stopte met het vertellen van een mop. En toch hing in de lucht dat hier iets bijzonders stond te gebeuren. Onder het publiek zagen we ook het echtpaar Von Schlippenbach-Takase en nog meer bekenden die dat gevoel versterkten.

Bennink met Reijseger en Forte

VERRASSING
Ernst Reijseger die aan de andere kant van het Reitdiep zijn programma deed met Mola Sylla en Harmen Fraanje (en het vermoedelijk daar nu wel liet uitlopen…) kwam niet alleen met zijn cello, maar bracht ook als verrassing voor alle aanwezigen inclusief Bennink, de in New York wonende en in Algerije geboren violist Mario Forte mee en daarmee startte in de volle schuur een dynamische tweede set. Hoe de derde set er qua bezetting uit zou gaan zien bleef nog lang onduidelijk, maar uiteindelijk schoof Warelis aan bij Bennink en Laubrock volgde een weinig later.

Bennink met Laubrock en Warelis

DE SPRONG
Na een lang uitgesteld slotakkoord was een toegift onvermijdelijk. Het werd een vocale afsluiter van maestro Bennink, staand naast zijn drumstel zoals we die wel meer van hem kennen; De Sprong O Romantiek Der Hazen van Misha Mengelberg klonk nog nooit zo gepast en nostalgisch als op dit moment. En eigenlijk was hier voor ons de laatste etappe van de ZJFT beëindigd. Het was mooi geweest zo. Maar. We konden nog niet loslaten en fietsten ons nog even het snot voor de ogen om Maite Hontelé in Schuur van Maarhuizen NJJO Goes Mambo uit te luiden. We kregen nog net ongeveer een minuutje mee.

Maite Hontelé NJJO goes Mambo

Kuhn Fu

LOSLATEN
Dan nog maar naar de tent in Garnwerd om een biertje te drinken, naar DJ Sem van Gelder te luisteren en de laatste set van huisband Kuhn Fu van veilige afstand gade te slaan. En nog met wat lotgenoten babbelen, omdat we nog geen afscheid willen nemen. Het fietsbelrinkelmoment waarbij zjft-fietsbellen werden uitgedeeld misten we. Maar om de één of andere reden wilden we nog steeds niet weg. We dronken nog een ‘La Grande Finale’ en ver na middernacht pakten we als bijna laatste bezoeker onze fiets. In de overtuiging dat de feniks uit de as zal herrijzen, reden we nog twee rondjes door de tent en we lieten het los. Dag Zomer Jazz Fiets Tour, we gaan jullie missen!

Zomer Jazz Fiets Tour 
GRONINGEN
30 + 31 augustus 2024
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

CHRISTOPHE MONNIOT/ DIDIER ITHURSARRY
Christophe Monniot – alt- en sopraninosaxofoon
Didier Ithursarry – accordeon

KUHN FU SPECIAL
Christian Kühn – gitaar, vocals
Frank Gratkowski – altsaxofoon, klarinet, fluit
John Dikeman – tenorsaxofoon
Tobias Delius – klarinet, tenorsaxofoon
Ziv Taubenfeld – basklarinet
Sofia Salvo – baritonsaxofoon
Esat Ekincioglu – contrabas, basgitaar
George Hadow – drums

AKI TAKASE / DANIEL ERDMANN
Daniel Erdmann – tenor- en sopraansaxofoon
Aki Takase – piano

ALEXANDER VON SCHLIPPENBACH TRIO
Alexander Von Schlippenbach – piano
Henrik Walsdorff – altsaxofoon
Jan Leipnitz – drums

TRIO GRANDE
Laurent Dehors – saxofoons, klarinetten, fluit, doedelzak
Michel Massot – sousafoon, tuba
Michel Debrulle – drums

DAMIEN MEHLDAU
Damien Mehldau – drums
Joep Grotendorst – tenorsaxofoon
Anja Gottberg – bas
Evan van der Feen – toetsen
Fleurine – zang (gast)

HAN BENNINK & INGRID LAUBROCK / MARTA WARELIS
Han Bennink – drums
Ingrid Laubrock – tenorsaxofoon
Marta Warelis – piano
Ernst Reijseger – cello (gast)
Mario Forte – viool (gast)

MAITE HONTELÉ’S NJJO GOES MAMBO
Nationaal Jeugd Jazz Orkest olv Maite Hontelé trompet
Nils Attermeyer – trompet
Pablo Nicolas – trompet
Rojo Anguita – trompet
Remi Keupink – trompet
Charlie Philips – trompet
Nicholas Adema – trombone
Julián Garvayo – trombone
Michel Tuinman – trombone
Miguel Valente – saxofoon
Femke Mooren – altsaxofoon
Joep Grotendorst – tenorsaxofoon
Enrico D’Addazio – saxofoon
Noah Stakenborg – gitaar
Evelyn Gallardo – piano, keyboards, vocals
Patricia Mancheno – basgitaar
Enrico Locci – drums
Giovanni Molinari – conga’s
Lucas Corredor – bongo’s
Manel Torres – maraca’s, guiro, vocals
Carolina Brusse – vocals
Lydia Stravaki – vocals

KUHN FU
Christian Kühn – gitaar, vocals
John Dikeman – tenorsaxofoon
Ziv Taubenfeld – basklarinet
Sofia Salvo – baritonsaxofoon
Esat Ekincioglu – contrabas, basgitaar
George Hadow – drums

ZJFT.NL