Spannende expeditie Mondriaan

Het Haagse Mondriaan Jazz Festival (#MJAZZ) ontleent haar naam aan het Mondriaanjaar 2017, toen de eerste editie van start ging. De naam Mondriaan past goed bij de stad. Het Kunstmuseum heeft ’s werelds grootste Mondriaancollectie. En de naam past ook goed bij jazz. Jazz was de favoriete muziek van Piet Mondriaan en hij bezat een fraaie collectie vinyl. De derde editie van het festival aan de Prinsegracht mocht dit jaar bijna duizend bezoekers ontvangen. Dat is een lichte stijging tegenover vorig jaar. In het weekend van 9 oktober 2020 staat de vierde jaargang op de kalender.

Het door de Haagse poptempel het Paard georganiseerde en door Mike Bindraban gecureerde Mondriaan Jazz Festival trapte af op vrijdagavond 11 oktober 2019 voor 125 bezoekers. Ook dit jaar weer als co-productie met ProJazz In het Koorenhuis schuin tegenover het Paard.

VRIJDAG OPENINGSAVOND
In de foyer speelde vooraf het Anamnisi Quintet, samengesteld uit studenten van de conservatoria in Den Haag en Amsterdam, werk van Ambrose Akinmusire, Mark Turner, Freddie Hubbard, Wolfert Brederode, een arrangement van het Griekse Οι γριές van Thanasis Papakonstantinou en een eigen nummer van drummer en bandleider Dimitris Koutantos. Het relatief nieuwe kwintet met een internationale samenstelling speelde met veel plezier en passie.

Volgens Koutantos repeteren ze frequent en wordt er nieuw en eigen werk geschreven om een repertoire met veel variatie op te bouwen.

Bassist Jasper Høiby is een bekende van MJAZZ, want hij liep er alle edities rond. Met Phronesis speelt hij hier voor het eerst en succes lijkt vooraf verzekerd. In hun dertienjarig bestaan hebben de muzikanten een hechte samenwerking en het trio een stevige reputatie opgebouwd. Elk concert is anders en je weet nooit waar het met een nummer naar toegaat. Minimale afspraken en subtiele signalen onderling bepalen de richting, de kleur en de intensiteit van de muziek. Wie denkt dat een trio met piano, drum en bas saai en voorspelbaar is, kan heel wat beleven met Phronesis.

Jasper Høiby en drummer Anton Eger, die beiden in Kopenhagen wonen en pianist Ivo Neame, uit brexitland, hebben allen een zowel leidende als dienende functie binnen hun beeldende muziek. Er wordt afwisselend groots en uitbundig gespeeld en dan weer klein en subtiel.

De aanloop tot een slotakkoord zie je zelden aankomen. Het voorlaatste slotakkoord leverde een staande ovatie en een aansluitende toegift op.

ZATERDAG FESTIVALDAG
Stipt om 4 uur ’s middags gaan de deuren. In de kleine zaal ligt een cello te wachten op de Londonse singer-songwriter/celliste Ayanna Witter-Johnson.
Zij maakt deel uit van de 60% vrouwelijke bandleiders en 53% vrouwelijke muzikanten op de podia van MJAZZ. De dienst wordt niet uit gemaakt door blanke witte mannen. Witter-Johnson begint solo; staand met haar cello, haar stem en een paar pedalen. Later voegen de andere muzikanten zich bij haar.

In de grote zaal van het Paard wordt inmiddels gewacht op een ander openingsmomentje; The Art Ensemble of Chicago viert haar verjaardag.

Deze avant-garde jazzgroep werd opgericht in 1969 en stond aan de wieg van de emancipatie van de Afro-Amerikaanse muzikant en vervaging van de grenzen tussen jazz, blues, klassiek en Afrikaanse en moderne muziek. Het ensemble verbleef vlak na haar oprichting enkele jaren in Europa, aanvankelijk alleen naar Parijs gegaan om een soundtrack op te nemen voor een feministische nouvelle vague film.
Na een afwezigheid van meer dan 25 jaar is deze free-jazz beweging terug in Nederland om haar 50^ste verjaardag te vieren. Onorthodox, compromisloos en bewegend met een volstrekt authentieke en originele instrumentatie en performance genereerden zij een eigen onvergelijkbare muzikale vrijstaat. Dat werd in Den Haag bevestigd. De 79-jarige Roscoe Mitchell begon na een kort moment van bezinning met een compleet vrije solo op sopraansaxofoon die uitdagend vele minutenlang werd uitgesponnen. Slechts heel langzaam zwelde het concert aan tot een apotheose waarbij alle acht muzikanten tot het uiterste gingen zonder concessies.

Heel anders en lichter verteerbaar speelde in de kleine zaal de in Londen wonende Cubaanse trompettist Yelfris Valdés zijn ook met Afrikaanse ritmes gelardeerde energieke muziek. Swingende dansbare jazz met stevige beats en soundscapes brachten interactie met het enthousiaste publiek. Het Mondriaan Festival houdt van onverwachte keuzes die leiden tot een muzikale expeditie voor de bezoekers. Tijdens die ontdekkingstocht komen we bij het 13-koppige SEED Ensemble, ook een representant van de huidige Londonse jazzstroming, met de ook vrouwelijke bandleider, componiste, arrangeur en altsaxofoniste Cassie Kinoshi. Ondersteund door een prachtige line-up brengen zij een heel anders dan verwachte bijzondere mix van muziekstijlen die fijn en vernieuwend klonk.

SUITE
Pianist Fabian Almazan speelde een aantal jaren geleden met het Terence Blanchard E-Collective en een jaar later met het Mark Guiliana Quartet.
Linda May Han Oh is een veelgevraagd bassiste; we zagen haar spelen met het Dave Douglas Quintet en tijden de Buma Boy Edgar Prijs tour van Tineke Postma was ze ook van de partij. Daags voor het festival gaf ze een workshop op het Haags Conservatorium.
De pianist en bassiste zijn inmiddels een echtpaar en ze waren de eerste act die voor het festival was geboekt. Geprogrammeerd in misschien wel de zaal met het mooiste geluid In het Koorenhuis samen met Camila Meza die daar aan het begin van de avond met The Nectar Orchestra en ook het Stringlab Project Maria Tieles optrad, bleek dit een niet te missen concert. Almazan schreef de suite Rhizome voor zijn groep Alcanza voor jazztrio, zang, gitaar en een strijkkwartet.

Het werk is niet in een vakje te stoppen, en balanceert tussen klassiek, latin en pure jazz. Het heeft een ongekende schoonheid en een spanningsboog die alle bezoekers van dit concert in gijzeling nam. Ook de combinatie van het virtuoze samenspel van Almazan en de prachtige transparante baslijnen van May Han Oh hielden iedereen ademloos gekluisterd. De prachtig gezongen gevoelige Spaanstalige teksten van de Chileense Camila Meza rechtvaardigen een ondertiteling om de inhoud beter te laten beklijven. De topper van het festival!

VAN CAFÉ NAAR MUSEUM
Het Amerikaanse powertrio van altsaxofonist Nick Mazzarella trad in het Paardcafé voor het eerst op in Nederland. Het trio met bassist Anton Hatwich en de indrukmakende drummer Frank Rosaly spelen krachtige bop in een hedendaags jasje. Zo mag ieder jazzcafé klinken!

Het is inmiddels een uur of 10 en we besluiten het café te verlaten en naar het museum te gaan; het Belgische Glass Museum wel te verstaan. Twee muzikanten, Antoine Flipo en Martin Grégoire zitten als in een ‘battle’ tegenover elkaar op het podium van In het Koorenhuis. Ritmes en elektronische klanken buitelen over elkaar met veel repetitieve elementen. Mogen we achteroverleunen en wegdromen op virtuele landschappen of moeten we ons in trance laten brengen om te dansen? Door het royale geluidsvolume klinkt het nogal bombastisch en laten fijnere details zich verbergen.

Mondriaan Jazz Festival
Den Haag (NL) 11 en 12 oktober 2019
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

ANAMNISI QUINTET
Laurie Carpenter – trompet
Marios Charalambous – tenorsax
Federica Lorusso – piano
Jackson SangGeun Lee – contrabas
Dimitris Koutantos – drums

PHRONESIS
Jasper Høiby – contrabas
Ivo Neame – piano
Anton Eger – drums

ART AYANNA WITTER-JOHNSON
Ayanna Witter-Johnson – vocals, cello, piano
Tania Ilyashova – piano
Ed Riches – gitaar, bas
Michael Osbourne – drums 

ENSEMBLE OF CHICAGO – 50TH ANNIVERSARY
Roscoe Mitchell – alt-, sopraan- en sopraninosaxofoon en fluit
Famoudou Don Moye – drums, percussive
Hugh Ragin – trompet, piccolo trompet en flugelhorn
Tomeka Reid – cello
Brett Carson – piano
Silvia Bolognesi – contrabass
Junius Paul – contrabas, percussive
Dudu’ (Doudou) Kouaté – afrikaanse percussive

YELFRIS VALDÉS
Yelfris Valdés – trompet, flugelhorn
Al MacSween – toetsen
Ayoze De Alejandro Hernandez  – percussie, drums
Marcus McNeish – bas
Sylvain Couesmes – producer/beats

SEED ENSEMBLE
Cassie Kinoshi – altsaxofoon & compositie
Miguel Gorodi – trompet
Sheila Maurice-Grey – trompet
Chelsea Carmichael – tenor saxofoon & fluit
Joe Bristow – trombone
Theon Cross – tuba
Deschanel Gordon – piano / Fender Rhodes
Shirley Tetteh – gitaar
Rio Kai – contrabas
Patrick Boyle – drums
Xana – poëzie en spoken word
Mr. Ekow – poëzie en spoken word
Cherise Adams-Burnett – vox

FABIAN ALMAZAN & ALCANZA
Fabian Almazan – piano
Linda May Han Oh – contrabas
Camila Meza – VOCALS, gitaar
Eric Doob – drums
STRINGLAB PROJECT MARA TIELES (STRINGS IN RESIDENCE)
Mara Tieles altviool
Abel Rodríguez – viool
Natasa Grujic – viool
Melina Montes – cello

NICK MAZZARELLA TRIO
Nick Mazzarella – altsaxofoon
Anton Hatwich – contrabass
Frank Rosaly – drums

GLASS MUSEUM
Antoine Flipo – piano/synthesizers
Martin Grégoire – drums

BLACKWAVE.
Jean Atohoun  – stem
Willem Ardui – stem
Jarno Verheyen – toetsen
Bram Vanhove – drums
David Idrisov – bas
Dries Henderickx – gitaar
Egor Doubay – saxofoon
Luuk Hof – trompet

THE LESSON GK
Lenny ‘The Ox’ Reece – drums, electronica
Jonathan Hoard – stem
Phaseone – mc
Julian Pollack – toetsen
Christian Almiron – toetsen
Dave Cutler – basgitaar