50 kaarsjes uitgeblazen op 38e editie Jazz Middelheim

Jazz Middelheim vierde haar vijftigste verjaardag samen met een dikke zeventienduizend bezoekers. Dat dat bijna duizend bezoekers per dag minder waren dan de editie van 2018 had vermoedelijk weinig te maken met de programmering. Die was namelijk dik in orde. Vermoedelijk was het de schuld van buienradar. Een groot stuk van de charme van het festival is nog steeds het groene grasveld van Park Den Brandt. En wanneer het gras nat is of het dreigt te gaan regenen dan verdwijnt er een stukje aantrekkingskracht. Uiteindelijk regende het wel een paar buitjes, maar de zon liet zich regelmatig zien en de temperatuur bleef aangenaam. En de angstige thuisblijvers misten veel mooie muziek.

JAZZTALKS
Als je een beetje op tijd via de sjieke entree op het festivalterrein binnen bent kun je voorafgaand aan het eerste concert nog even de diepte in met Simon Rentner. Simon Rentner is jazzkenner en radiopresentator bij WBGO. Daar heeft hij zijn programma The Checkout. Op Jazz Middelheim zaagt hij muzikanten door over onderwerpen als activisme, zwarte muziek, wat is klassieke jazz, welke vrouwelijke rolmodellen zijn er, en natuurlijk over 50 jaar Jazz Middelheim. Gasten waren ondermeer David Murray, Kokayi, Gerald Clayton, Sam Harris, Eric Harland, Anneleen Boehme, Genevieve Artadi en Marc Van den Hoof.
In Newark en omstreken is WBGO lokaal te beluisteren op 88.3 FM, maar hier via internetbrowser of via je telefoon en hoofdtelefoon met een (beetje ingewikkelde) app. Op The Checkout veel aandacht voor bekende en nieuwe muzikanten die ook aan het woord komen en aanschuiven voor een interview.

SMOOTH AFTERNOON
Op het hoofdpodium brengt pianist Eric Legnini een ode aan de muziek van de Amerikaanse pianist en zanger Les McCann. Een mooie appetizer om de festivaldag mee te beginnen. Kenny Werner mag met zijn kwartet met Johannes Weidenmueller op contrabas, Peter Erskine op slagwerk en David Liebman op sopraan-, tenorsax en fluit de middag afsluiten. Kenny Werner speelt zonder veel inspanning heerlijk in het gehoor liggende muziek recht vanuit zijn gevoel. Liebman brengt eigenlijk de meeste kleur aan in de muziek. De Nederlandse vocaliste Vivienne Aerts wordt door Werner op het podium gevraagd om Embraceable You te vertolken. Ze doet dat met een bijzonder mooie timing en fraaie dictie.

TACHTIGJARIGEN
Saxofonist Charles Lloyd is inmiddels 81 jaar. Zijn kracht en zeggingskracht nemen echter nog niet af. Je kunt zelfs zeggen dat hij nog steeds groeit. Hij brengt een boeiend concert en het is een groot plezier om daar bij te mogen zijn. Daarvan getuigde ook het zeer enthousiaste publiek.

Het concert van Enrico Rava stond in het teken van zijn 80^ste verjaardag. Hij heeft in zijn loopbaan veel zijwegen bewandeld door een diepe interesse voor opera, maar ook voor popmuziek. In Antwerpen kreeg hij maar liefst anderhalf uur om zijn verjaardag te vieren. Dat is een spanningsboog die niet iedereen in het publiek kan vasthouden. Toch hield de all-italian-band met rauwe tenorsaxsolo’s van Francesco Bearzatti en licht ontregelend gitaarwerk van Francesco Diodati het vuur goed brandend. Met het populaire Cubaanse Quizás, Quizás, Quizás wist hij nog één keer alle aandacht te krijgen en kon iedereen met een goed gevoel het concert afsluiten.

CLUB STAGE
Tussen alle concerten op Main Stage èn als afsluiter was contrabassist van LABtrio Anneleen Boehme gevraagd om haar projecten te presenteren.
In vier sets van 35 minuten trad ze op met vier verschillende bands. Dat deed ze in trio met pianist Bojan Z en vibrafonist Pol Belardi en met Yskan. Dat is een zeer geslaagde wedergeboorte van een vroeger conservatoriumprojekt dat vier jaar geleden onder de naam Gizmo met Chris Cheek op dit festival optrad. Onder de naam Grand Picture Palace liet ze haar droom uitkomen door klassieke muziek, compleet met strijkers, te laten versmelten met hedendaagse jazz. Bij Jazztalks liet ze nog weten niet beoordeeld te willen worden als vrouw, maar als bassist. En inderdaad met haar rood gestifte lippen en gelakte nageltjes staat ze haar mannetje uitstekend aan de contrabas. Het Ara Sextet is een prachtig mooi en swingende band waarmee ze de vrijdag besloot.

DE LANGSTE DAG
Tijdens de vorige editie werd er een ‘staande festivaldag’ geïntroduceerd. Dit leverde veel kritiek en zelfs ingeleverde tickets op. De stoelloze zaterdag leverde dit jaar niet veel gemopper meer op.

Van sommige kanten was er wel verbazing over de programmatie. Duidelijk was dat er veel publieke belangstelling was ondanks de waarschuwing “Dit is een staande festivaldag”. Dat had zeker te maken met de geprogrammeerde bands, maar vermoedelijk ook met de hoeveelheid concerten. De poorten openden al om 12 uur. Voor het eerst zag je ook dat de Main Stage een concurrent had aan de Club Stage die soms overvol was en uitpuilde. Bombataz trapte het Club Stage programma af waarna Linus met o.a. Nils Økland op hardangervedel en Niels Van Heertum op eufonium het publiek mocht verrassen. Benny Sings het alter ego van Tim van Berkestijn, De Vlaams-Congolese Charlotte Adigéry van WWWater en Beraadgeslagen & Bondgenoten maakten vervolgens de Club Stage tot het meest gevariëerde programma van het festival.

ANDERE STUFF
Op het grote podium mocht de Louis Cole Big Band de avond met een anderhalf uur durende set afsluiten. Een indrukwekkende vertoning was het zeker, maar in ieder geval de meest vreemde eend in de bijt. Wellicht is er een ongeschreven wet dat de hoogte van de gage de plaats in het programma bepaalt? Aan het begin van de avond op ‘prime time’ hadden ze beter gepast en dan had STUFF.  de avond met een Belgische powerexplosie kunnen afsluiten. STUFF. is ook een indrukwekkende beleving om mee te maken. En muzikaal is het ook allemaal dik in orde, maar ze speelden zo vaak en op zo veel plekken dat herhaling en verveling op de loer gaat liggen. Na dit concert neemt STUFF. even een sabbatical. Het trio De Beren Gieren weet na tien jaar nog steeds te boeien en te verrassen en zichzelf en oude nummers succesrijk opnieuw uit te vinden met veel Broensgebuzze en Gladde Mannen Aan De Waterkant.

MONUMENTAAL
Ambrose Akinmusire ging voor zijn projekt Mae Mae aan de slag met geluidsopnames uit 1939 van Mattie Mae Thomas, een vrouwelijke gevangene in Mississippi. Het projekt is ook een ode aan zijn moeder die Cora Mae Campbell heette en opgroeide tien minuten van waar Mattie Mae Thomas gevangen zat. De oude opnames mengen wonderwel met de zang en stem van Dean Bowman en Akinmusire’s trompetklanken. Een aangrijpend, spiritueel en monumentaal concert!
Saxofonist Nubya Garcia tapt uit een heel ander vaatje. Trage, lange en mooie tonen rollen uit haar tenor. Ze is een exponent uit de hippe Londense scene en past uitstekend op deze Middelheimzaterdag die appelleert aan de smaak van de jongere bezoekers.

VIERKANTE CIRKEL
Op zondag staan er weer volop stoelen in de beide tenten, dus we kunnen achterover leunen. De eerste dagen was er een zogenaamde Golden Circle in de grote tent; een grote vierkante zone met vele honderden iets luxere stoelen waar de VIP’s konden plaats nemen. Die stoelen waren voor de vip’s kennelijk niet comfortabel genoeg om ze naar de muziek te lokken. Het vak bleef nagenoeg leeg en om praktische redenen mochten de gewone bezoekers pas bij het allerlaatste concert na 15 minuten plaatsnemen. De organisatie had zich de kritiek aangetrokken en zondag waren er nog slechts acht rijen (ca. 250 zitplaatsen) gereserveerd voor de VIP’s. Zondag was er gemiddeld tien procent van de stoelen bezet.

JAZZRAGA
Nathan Daems mag graag uitstapjes maken naar folk en wereldmuziek. Met zijn exotische Ragini Trio integreert hij muziek uit de klassieke Hindoestaanse traditie met jazz en funk. De zang van Sawani Mudgal speelt daarin een voorname rol. Na het geweld van de zaterdag kun je geen betere opstarter voor de vroege zondag wensen dan deze muziek.

Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen gaat regelmatig aan het werk met buitenlandse gastdocenten. Met een geselecteerd gezelschap van studenten wordt er gedurende een korte intensieve periode gewerkt naar één of enkele concerten. Soms leiden die gelegenheidsbandjes uit tot een duurzame samenwerking. ‘Artist in Residence’ Ambrose Akinmusire deed dit eerder in Antwerpen en het past prima in het concept van het festival. Van de Evergreen 5+ speelden bassist Soet Kempeneer (die nu de band samenstelde) en saxofonist Lennert Baerts in 2017 al eens mee in een project ‘The Imagined Savior is Far Easier to Paint’ met Akinmusire. Deze keer speelden ze veel eigen werk en mogelijk zitten er een paar onsterfelijke evergreens tussen!

ECM
Onlangs verraste Joe Lovano vriend en vijand door na een jarenlange productieve samenwerking met Blue Note een album uit te brengen op ECM. Het basloze Trio Tapestry was geboren. Op het podium klinkt het allemaal ongecompliceerd gecompliceerd als een gezamenlijke improvisatie van drie personen met de tenorsax in de hoofdrol. Een constante stroom van hoekige melodielijnen stijgen uit de beker van de tenorsax soms samen met slagen op de kleine jazzgongs. Tarrassa, Seeds of Change, Rare Beauty; het zijn allemaal nummers van het laatste album. The Smiling Dog, genoemd naar een jazzclub in Cleveland waar hij vroeger woonde en veel speelde, klinkt mooi ruig. Maar helemaal lekker komt het allemaal niet uit de verf.

TOOTS
En dan is er natuurlijk de ode aan Toots Thielemans. Zelf nam hij hier verschillende malen afscheid en bij de eerste tonen van ‘Ne Me Quitte Pas’ kwamen meestal bij de Antwerpenaren de tranen al. Concerten van Toots of odes en tributes waren al jaren de terugkerende zekerheden van dit festival. En het lot van iedere mondharmonicaspeler is dat er altijd een vergelijking wordt gemaakt met die ene andere mondharmonicaspeler. Neem elk ander instrument en je hebt dat probleem niet. Voor de 44-jarige Zwitser Grégoire Maret ligt de lat dus hoog. Maar hij is niet onervaren; hij speelde een paar jaar bij Marcus Miller en daarna bij Herbie Hancock’s band en in 2012 bracht hij zijn eerste eigen album uit. Daar speelden mensen op mee als James Genus, Cassandra Wilson, Marcus Miller, Jeff “Tain” Watts, Gretchen Parlato, maar ook de meester zelf: Toots Thielemans.  De verwachting van perfect uitgevoerde evergreens is dan ook een realistische. En natuurlijk stellen ze niet teleur; eerst in duo met Kenny Werner, die jarenlang met Toots samenspeelde. Vervolgens voegen Nic Thys en Dré Pallemaerts zich bij het gezelschap. En met Toots’ vriend Philip Catherine er bij is de setting compleet. Dance for Victor, The Shadow of Your Smile, Song for Sonny, The Nearness Of You, Bluesette, Ne Me Quitte Pas, What A Wonderful World, ze kwamen allemaal voorbij. Een perfect superconcert zonder verrassingen!

En terwijl de grote massa langzaam richting de uitgang gaat of nog een laatste jazzton probeert op te maken, speelt op de Club Stage nog één keer de Artist in Residence.

DE AFSLUITER
De echte gedroomde afsluiter kwam van het kwartet van Ambrose Akinmusire in de intieme kleine tent. Het bleek een gouden cirkel voor iedereen te zijn. Iedereen had er zin in; muzikanten en publiek. Er was een superontspannen sfeer. Familie in de coulissen en Ambrose haalde zelfs zijn zoontje nog even op podium voor het slapengaan.
Pianist Sam Harris vertelde een paar dagen ervoor hoe zenuwachtig hij was voor de opname van Origami Harvest. Niet dat hij twijfelde aan zijn muzikale kwaliteiten, maar meer praktisch. Hoe moest hij in hemelsnaam dealen met die enorme massa partituren tijdens de opname. Met één hand spelen en met de andere omslaan?
Ook hier staan de lessenaars vol met papier, maar het lijkt weinig af te doen aan de waarneembare spontaniteit op het podium. Sam Harris lijkt gereserveerd en verdiept in de muziek zonder tonen van emotie, maar Kendrick Scott, Joe Sanders en Ambrose Akinmusire ogen als broers die er samen een gezellige avond van gaan maken. En dat doen ze ook. Er wordt een ode aan Roy Hargrove gespeeld en er wordt een toegift gespeeld. Een mooie zachte ballad die ons alle ellende even helemaal doet vergeten…….

ERIC LEGNINI ‘TRIBUTE TO LES McCANN’
Eric Legnini – piano
Thomas Bramerie – contrabas
Jonathan Boutellier – sax
Malo Mazurié – trompet
Antoine Pierre – drums

KENNY WERNER QUARTET
Kenny Werner – piano
Dave Liebman – tenorsax, sopraansax en fluit
Peter Erskine – drums
Johannes Weidenmueller – contrabass
Vivienne Aerts – zang

CHARLES LLOYD ‘KINDRED SPIRITS’
Charles Lloyd – tenorsax, fluit
Gerald Clayton – piano
Marvin Sewell – gitaar
Reuben Rogers – contrabas
Eric Harland – drums

RAVA SPECIAL EDITION 80th BIRTHDAY
Enrico Rava – flugelhorn
Francesco Bearzatti – tenor sax
Francesco Diodati – gitaar
Giovanni Guidi – piano
Gabriele Evangelista – contrabass
Enrico Morello – drums

DE BEREN GIEREN
Fulco Ottervanger – clavinet & synths
Lieven Van Pée – basgitaar
Simon Segers – drums

AMBROSE AKINMUSIRE MAE//MAE
Mattie Mae Thomas – stem, tekst en geest
Ambrose Akinmusire – trompet en compositie
Dean Bowman – stem
Gerald Clayton – piano
Joe Sanders – contrabas
Marvin Sewell -gitaar
Kendrick Scott – drums en computer)

STUFF.
Joris Caluwaerts – toetsen
Dries Laheye – basgitaar
Andrew Claes – EWI, sax
Lander Gyselinck – drums
Mixmonster Menno – dj

RAGINI TRIO FT. BOJAN Z & SAWANI MUDGAL
Nathan Daems – sax
Marco Bardoscia – bas
Lander Gyselinck – drums
Bojan Z – piano
Sawani Mudgal – zang

HERMIA / DARRIFOURQ / FLORENT (CLUB STAGE)
Manuel Hermia – sax, bansuri
Joachim Florent – contrabas
Sylvain Darrifourcourcq – drums

EVERGREEN 5+ FEAT. AMBROSE AKINMUSIRE
Ambrose Akinmusire – trompet
Jarno Verheyen  – piano
Soet Kempeneer – contrabas
Klaas De Somer – drums
Roeland Celis – gitaar
Lennert Baerts – tenorsax

ORCHESTRA NAZIONALE DELLA LUNA (CLUB STAGE)
Kari Ikonen – piano, Moog
Manuel Hermia – sax, fluit, bansuri
Sebastien Boisseau – contrabas
Eric Thielemans – drums

JOE LOVANO TRIO TAPESTRY
Joe Lovano – tenorsax, gongs
Marilyn Crispell – piano
Carmen Castaldi – drums

BAHDJA (CLUB STAGE)
Manuel Hermia – sax, clarinet
Kheireddine Mkachiche  – viol
Zinou Kendour – piano
François Garny – contrabas
Franck Vaillant – drums

TRIBUTE TO TOOTS THIELEMANS door GREGOIRE MARET & KENNY WERNER + GASTEN
Grégoire Maret – mondharmonica
Kenny Werner – pianio
Philip Catherine – gitaar
Dré Pallemaerts – drums

AMBROSE AKINMUSIRE QUARTET (CLUB STAGE)
Ambrose Akinmusire – trompet
Sam Harris – piano, toetsen
Joe Sanders – contrabas
Kendrick Scott – drums