Ben van Gelder met geslaagd orgelavontuur
Muzikant Ben van Gelder verlegt graag grenzen en zoekt het liefst uitdagingen. Maar wat moet je als één van de meest getalenteerde jonge saxofonisten en hoofdvakdocent saxofoon aan het Conservatorium van Amsterdam in hemelsnaam met een kerkorgel? Dat vroeg Van Gelder zich wel eens af. De in Londen woonachtige componist, pianist, organist en ECM-artist Kit Downes gaf hem het antwoord. Downes geeft soloconcerten en staat open voor andere samenwerkingen. Ben van Gelder hoorde werk van hem en ging aan de slag en schreef (tot nu toe) zeven composities met nieuwe muziek voor zeven jazzmuzikanten. Downes wilde graag meedoen. In het septet is plaats voor blazers, koperblazers, slagwerk, de menselijke stem plus een kerk- of pijporgel; de moeder van alle instrumenten. Het aantal speelplaatsen op de wereld is daarmee nagenoeg onbeperkt.
Ben van Gelder nam zelf plaats achter het orgel
JAZZPODIA
Bij de reguliere jazzpodia zijn die mogelijkheden wat beperkter. In het Amsterdamse Orgelpark werden de composities voor orgel en ensemble voor de eerste keer gepresenteerd. Voor andere podia die kunnen beschikken over een kerk als podiumplaats is het werk van Van Gelder natuurlijk ook uitermate geschikt. De Willem Twee Toonzaal in Den Bosch is een podium dat plaats biedt voor de composities (voluit Manifold: Music for organ, winds, voice & drums) van Van Gelder. Op deze locatie in de voormalige synagoge, bevindt zich naast een aantal studio’s met een unieke collectie vroege electronica en modulaire synthesizers van de jaren ’50 tot en met ’80 eveneens een concertzaal met een fraaie akoestiek plus een klein pijporgel.
Basklarinettist Joris Roelofs
Hristo Goleminov en Fuensanta Mendes
LUCHT
Het orgel en de menselijke stem hebben lucht als verbindende factor. Orgel met koor is daarmee een beproefde en eeuwenoude combinatie. Je zou kunnen zeggen dat de blazers van dit septet het koor vormen en dat zangeres Fuensanta Mendes – af en toe ook op contrabas – de leidende stem is. Drummer Antoine Pierre vervult met zijn slagwerk de meest opvallende rol na het orgel.
Als openingsritueel opende Ben van Gelder verscholen voor het publiek het concert vanaf het balkon. Met Deflate/inflate komt het orgel zuchtend en blazend tot leven. De Engelse tekst music for organ and winds gaf gelijk meer duiding. Downes ondersteunde Van Gelder door aan de registers te trekken.
Brusselse drummer Antoine Pierre
MANIFOLD
Met Manifold komt de muziek in de volle breedte tot leven. De samenklank van orgel met de individuele instrumenten is evident; basklarinet, tenor- en altsaxofoon, trompet, fluit en de ‘vox humana’. Afwisselend, veelzijdig en soms eenstemmig. Het viel op hoe modern en hedendaags een orgel kan klinken zonder spiritualiteit te verliezen.
met Kit Downes op vleugel
NIEUWSGIERIG
Downes verliet één keer de orgelplaats en speelde op het podium aan de vleugel. Zo waren er nog een paar setwisselingen. Om optimaal de ruimte te benutten speelden Estiévenart, Goleminov en Van Gelder tegen het slot tijdens Roofsong For The Scene vanaf het balkon. Met Voice of Reason werd dit bijzondere concert met topbezetting zeer bevredigend afgesloten. Alleen jammer dat het aantal nieuwsgierige bezoekers in Den Bosch wat aan de magere kant was.
Het hele ensemble na afloop op het podium van Willem-Twee Toonzaal
BEN VAN GELDER SEPTET FEAT. KIT DOWNES
Kit Downes – orgel
Fuensanta Mendez – zang, contrabas
Joris Roelofs – basklarinet
Ben van Gelder – altsaxofoon, fluit, orgel, composities
Hristo Kamenov Goleminov – tenorsaxofoon
Jean-Paul Estiévenart – trompet
Antoine Pierre – drums
Willem Twee Toonzaal, Den Bosch (NL)
6 mei 2022
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer
