De bas regeert bij DDBF

Theater Zuidplein in Rotterdam dreunde aanhoudend op haar grondvesten. Het was op 13 en 14 oktober 2023 namelijk de thuisbasis van het Dutch Double Bass Festival (DDBF), waar de bas regeerde. Dit tweejaarlijkse evenement – het was de vierde editie – plaatst de bas in al haar gedaantes in het middelpunt van de programmering. En niet alleen de instrumenten, maar ook hun bespelers staan daarmee volop in de belangstelling. Van jonge aanstormende talenten tot internationaal vermaarde musici. Zij kregen in Rotterdam het podium. Het doel hiervan? Iedere muziekliefhebber een basliefhebber maken! Oude muziek en nieuwe muziek genres, generaties en werelddelen overstijgend. Sommige muzikanten ontlenen hun roem aan internationaal vermaarde concertpodia, maar andere vergaarden hun miljoenen volgers via sociale media als Instagram en YouTube.

PROGRAMMA
Oprichter en artistiek leider James Oesi en zijn team hebben een twintigtal acts met een enorme diversiteit geprogrammeerd, verspreid over twee dagen. Sommige concerten zijn exclusief voor Nederland. Verder zijn er interviews met artiesten (Talking Bass), er zijn leveranciers van instrumenten en aanverwanten in de foyer (Ateliers in residence) en er is volop mogelijkheid om andere bassisten te ontmoeten. Onder het dak van het theater bevinden zich drie podia, allen vernoemd naar de sponsor.

VRIJDAG
Terwijl de klassieke bassisten van Codarts al waren begonnen, startten wij onze verkenning in de zaal met de langste podiumnaam, waarvan we van harte hopen dat het sponsorbedrag is bepaald aan de hand van het aantal letters in de naam. Op de vlakke vloer van (we noemen het maar) Podium 2 stuurde basgitarist Mark Haanstra met zijn compositie en spel de voeten aan van danseres Indu Panday, zo leek het. In een choreografie van Kalpana Raghuraman versmolten twee Indiase dansvormen met het dynamische spel van deze veelzijdige basgitarist.

Indrukwekkende Renaud Garcia-Fons

GARCIA-FONS
We wippen over naar podium 1, ofwel het grote Sena Stage. Daar staat “de Paganini van de contrabas” op de planken. De 60-jarige Franse bassist Renaud Garcia-Fons ging op rondreis met diverse muziekstijlen en startte ergens in het Noorden van Spanje. Op de verhoging naast een vijf snaren tellende contrabas staat wat apparatuur zoals een loopstation en liggen twee strijkstokken. Hij kiest erg zorgvuldig één uit en begint te spelen. Bij de eerste nummers krijgen we al een enorme rijkheid aan stijlen en klankkleuren te horen. Oosterse klanken, barok en een aanloop naar de flamenco nemen we waar. En we bespeuren zelfs totaal verschillende instrumenten. We reizen naar Palermo en maken de oversteek naar het Afrikaanse continent. Met eenvoudige middelen zoals trommelen op de bas of een papiertje tussen de snaren voegt Garcia-Fons extra instrumentatie en klankkleur toe. Via Burundi en een ode aan Tanbūr-speler Ostad Elahi belandden we uiteindelijk in het Verre Oosten. Het solo-concert – het hoogtepunt van de vrijdag – sloot af met een korte toegift.

SHOW PONY
De Slovaakse bassist Roman Patkoló is wereldberoemd en won toonaangevende concoursen en ontving de European Prize of Culture. Samen met landgenoot en gitarist Miriam Rodrigues Brüllová speelde hij met de Kroatische Zagreb Soloists. Het is bijzonder. We namen er kennis van en verlieten discreet na het tweede stuk de zaal.
Onze nieuwsgierigheid voor Laura Nygren was groter. Ze speelde met harpiste Beate Loonstra in een speciale duo versie van Show Pony. De Amerikaanse Nygren studeerde klassieke bas (HKU) en elektronische livemuziek (CvA) en ze daarmee doet ze allerlei verdomd interessante dingen op het podium. Het past niet in vakjes en dat maakt het nog leuker. Ze schreef al enige tijd liedjes waarmee ze met haar contrabas thuis zong. Sinds kort treedt ze er mee op onder het alter ego Show Pony. De bas, toetsen en electronica zoals drumsampler, moog, zang en harp zijn de ingrediënten. Liedjes als Oyster in the Sun, Oranges, Wallpaper Girl geven een mooi inkijkje in hoe veelzijdig en spannend de muziek met en zonder electronica en bijzondere beats kan klinken.

ADAM BEN EZRA
De in Portugal wonende Israëlische bassist Adam Ben Ezra bouwde zijn roem en status op via zijn releases op YouTube. Tientallen miljoenen views zorgden ervoor dat zijn solo-optredens wereldwijd een fenomeen zijn geworden. Hij is voortdurend op reis met zijn 5-snarige Nick Lloyd bas met afneembare hals. Met op zijn bas een full circle Fishman pickup en een ATM 350 microfoon van AudioTechnika plugt hij via een interface in op zijn computer. Daar staat dan weer software voor looping en plugin voor effecten. Zorgvuldig en geroutineerd tuigde hij bij ieder nummer zijn kleine orkest op met ter plekke gemaakte samples en loop station. Het gevaar bestaat dat een dergelijk kunstje gaat vervelen. De repetitieve ritme loops kunnen toch niet tippen aan een drummer. Hij is virtuoos op zijn contrabas. Maar hij kan veel instrumenten bespelen. Hij nam plaats achter de piano en stond stil bij het leed van de oorlog in Israël en Gaza. Hij zong een slaapliedje dat hij thuis bijna dagelijks zingt. Hij schakelde weer terug naar zijn basspeelplek en tot de orde van de dag. Er werd nog meer gezongen. John Lennon’s Dear Prudence. Er moest een set van anderhalf uur worden gespeeld.

Enkele jazzbassisten van het CvA

CVA
Op het intieme derde podium speelden jazzstudenten van het Conservatorium van Amsterdam het laatste onderdeel van de avond. Eigenlijk jammer dat dit programmaonderdeel niet concreet is ingevuld. Dat is spijtig voor het publiek, maar ook voor de musici die hier min of meer anoniem staan te spelen. En die hopelijk nog een hele muzikale carrière in het verschiet hebben liggen.

Wie er op dag twee op tijd bij was kon zich verwonderen over vroege muziek met studenten van het Konininklijk Conservatorium in Den Haag

INVALLER
Als bassist Dominik Wagner zich niet had geblesseerd hadden we het bijzondere concert van de Zuid-Afrikaanse basspeler Leon Bosch met de Nederlandse pianiste Reineke Broekhans moeten missen. Dit was dus een tamelijk last minute alternatief, waarover Bosch even moest nadenken. Hij was hier voor het dirigeren van het concert voor meer dan 40 contrabassisten later deze zaterdag. De samenwerking vooraf met pianiste Reineke Broekhans gaf een dusdanige klik dat NEE zeggen geen optie was.

Leon Bosch met Reineke Broekhans

NEGRO SPIRITUALS
Leon Bosch zet zich in voor het herontdekken van vergeten muziek. De speciaal gekozen negro spirituals grijpen terug naar zijn jeugd als zoon van een politieke activist in Zuid-Afrika. Door het apartheidsregime bracht hij zelf tijd door in een politiecel. Aan gevangenisstraf is hij net ontkomen. Er gold een verbod om te leren lezen of schrijven. Bosch zelf kreeg geen toestemming om rechten te gaan studeren. Maar muziek kon wel. De bloemlezing van Leon Bosch bevat hartverscheurende teksten en bewerkte muziek. Hij vertelt zichtbaar emotioneel geraakt en bij de muziek hou je het niet droog. Zijn muziek gaat niet alleen over virtuositeit, dynamiek en articulatie. Zijn muziek gaat over menselijkheid. Het zijn bijna allen stuk voor stuk heel bekende traditionele religieuze volksliederen geworden. Nobody knows the trouble, Sometimes I feel like a motherless child, Everytime I feel the spirit en Swing Low, Sweet Chariot. Emotionele ingrediënten als liefde, geluk, ontberingen, verdriet, hoop en troost kleurden de muziek van de Noord-Amerikaanse slaven. Sommigen werden door de boeiende verteller en musicus nader geduid. Zoals het aangrijpende Deep River. Dat gaat over vluchtende slaven die door honden werden gevolgd. En wanneer ze gepakt werden kregen ze een genadeloos pak slaag. De enige mogelijkheid om te ontkomen was om door de diepe Mississippi te waden zodat honden het spoor kwijtraakten.
Het concert werd eentje om niet makkelijk te vergeten.

James Oesi & Kamerata Zuid gedirigeerd door Etienne Siebens

KAMERATA
Het Tilburgse kamerorkest Kamerata speelde met festivaloprichter James Oesi uitsluitend muziek van zwarte componisten. Zo werd prachtige sensitieve muziek van de (ook) Zuid-Afrikaanse pianist en componist Abdullah Irahim gespeeld. En een gloednieuw stuk van bassist Derrick Hodge ging in première.
We vonden ook net nog even een moment om bij een ander concert binnen te lopen. Daar speelde de getalenteerde momenteel in Amsterdam studerende jonge Portugees Rui Camposinhos.

Rui Pedro Monteiro Camposinhos won de speciale Dutch Double Bass Festival prijs op het Britten Concours

ZESTIG CONTRABASSEN
Zoveel contrabassen zie je zelden! De aula van het theater was rondom gevuld met contrabassisten. Hele rijen lang met contrabassisten. Uiteindelijk 60 in totaal uit 16 verschillende landen. Voor het legendarische project Music for Basses schreef ‘rising star composer’ A. Crespo Barba een stuk genaamd Black Lotus, een opdrachtwerk van DDBF, voor meer dan 40 contrabassisten. In samenwerking met diverse Nederlandse en Europese conservatoria werd het nieuwe stuk ingestudeerd en uitgevoerd door de studenten tijdens Dutch Double Bass Festival 2023. Met Crespo Barba’s visie over de contrabas als ultiem “instrument of delicacy” schreef hij het stuk. Het gezelschap werd gedirigeerd door Leon Bosch.
Dit speciale project is mede mogelijk gemaakt door de steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds en de VandenEnde Foundation.

Music for Basses

TYPHOON
Bassist, producer en bandleider Brady Watt zette met zijn trio onder de naam “Bass & Bars” de boel op stelten in de grote zaal. De uit Los Angeles afkomstige Watt imponeerde met zijn spel op contrabas en basgitaar èn verraste met diverse gasten die als uit een hoge hoed op het podium verschenen. Zo mocht hij ook even sparren met ‘onze eigen’ Typhoon. Alsof ze mekaar al jaren kenden!

Brady Watt is een Instagram- en YouTubefenomeen. Hij ontving o.a. Typhoon op het podium

DIVERSITEIT
Een vertegenwoordiger van hedendaagse muziek voor de contrabas is de Italiaan Dario Calderone. Indrukwekkend met welke technieken en intensiteit hij zijn instrument bespeelde.
De Nederlandse bassist Teun Creemers bracht West-Afrikaanse polyritmiek naar het basfestival met zijn projekt Naamu. De in Oostenrijk woonachtige en in Burkina Faso geboren Mamadou Diabate speelde balafoon en zong voor het eerst mee in het gezelschap.

De Italiaanse Dario Calderone is een adembenemend geluidskunstenaar en improvisator

Teun Creemers’ Naamu feat. Mamadou Diabate

IMPRO
De Duitse contrabassist Robert Landfermann gaf zijn fantasie gedurende zijn optreden geheel de vrije loop. Met zijn originele spel wist hij de aandacht van zijn publiek een uur lang vast te houden.

De Duitse bassist Robert Landferman is een gezaghebbend jazzimprovisator

ZWEDEN
Het uit Stockholm afkomstige kleurrijke en springerige gezelschap Dirty Loops tapte uit een heel ander vaatje. Of beter gezegd: ze tapten uit heel veel vaatjes. Bassist Henrik Linder en zijn trawanten leverden een hutspot van muzieksoorten met een stevige beat. Invloeden uit pop, funk, jazz en soul zijn waarneembaar en regelmatig duiken covers van bekende nummers op. Er is één goede reden om ze hier op het podium te hebben: de bas staal centraal!

Dirty Loops’ Henrik Linder met een mix van pop, soul, jazz, funk, fusion en electronica

JAZZ
Voor ons gevoel was de jazz dit jaar niet oververtegenwoordigd. Maar we vermaakten ons prima, want je hoort hier dingen waarvan je niet wist dat ze bestonden. De programmering van de twee dagen was dermate gevarieerd dat je soms ook keuzes moest maken tussen concerten met musici die je allen niet kende en ook nooit van gehoord had. Dat werkte super verfrissend. De bas die op dit festival centraal staat heeft vele verschijningsvormen en biedt een brede en diepe klankenbibliotheek. DJuist daarom is dit festival een aanrader voor mensen die op een avontuurlijke manier hun muzikale horizon willen verbreden.
Bassist Richard Nacinelli sloot met zijn NAUSYQA het Dutch Double Bass Festival stijlvol af.

De jonge jazzband NAUSYQA had de eer om het festival af te sluiten

2025
De organisatie kijkt met een goed gevoel terug op het festival waarbij vooral de contrabas, basgitaar, violone en viola da gamba in de spotlights stonden. Wie ook eens een keer naar het Dutch Double Bass Festival wilt, moet nog even wachten. Het wordt elke twee jaar georganiseerd. Het duurt dus nog even, maar dan heb je ook wat!

Dutch Double Bass Festival
Theater Zuidplein
Rotterdam (NL)
13 en 14 oktober 2023
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

DDBF.NL