De driedubbele gelaagdheid van North Sea Jazz

Sinds het eerste North Sea Jazz in 1976 in Den Haag is er veel veranderd. Toen waren er 6 zalen en ongeveer 9.000 bezoekers die hun veelal nachtelijk vertier zochten bij louter jazzmuziek. De deuren gingen pas open om 6 uur in de avond maar sloten niet voor 4 uur in de ochtend. En ook daarna ging het in de periferie van het Haagse Congresgebouw nog wel eens door tot de zon weer scheen. Andere tijden!
Het festival dat in 2006 het Rotterdamse Ahoy als thuishaven koos telt inmiddels 90.000 muziekliefhebbers rondom 15 podia met 1.300 musici. Dat de stad Rotterdam het festival omarmt blijkt ook uit de samenwerking met North Sea Round Town met 350 concerten op 125 plekken in de hele stad gedurende 3 weken. En er zijn vorige week ook nieuwe contracten getekend voor de langere termijn. NN blijft nog voor drie jaar hoofdsponsor en het festival verbindt zich nog minstens zeven jaar aan Rotterdam. Dus tenminste tot 2031.

JAZZ
Behalve dat alle bezoekers van de eerste editie nu op één dag twee keer in de grootste zaal passen is ook de muziek grondig gewijzigd. Bijna vijftig jaar geleden was de programmering indrukwekkend met Dizzy Gillespie, Count Basie, Ray Charles, Stan Getz, Lionel Hampton, Sarah Vaughan, Cecil Taylor, Horace Silver, Sun Ra Arkestra en andere internationale namen. Een enkel orkest bestaat nog, maar de meeste musici komen niet meer terug. Ook stonden er gerenommeerde Nederlandse musici op het affiche, zoals Rein de Graaff, Pierre Courbois, Han Bennink en Hans Dulfer. Die laatste stond op de eerste editie met zijn Perikels in de Sweelinck Zaal en nu op de 47^ste met zijn Dulfer! Total Response op het podium van de Mississippi.

GROTE ENSEMBLES
Anno 2024 gaan de deuren van North Sea Jazz alle dagen om half drie open. En al snel daarna wordt het hele programma in volle breedte op 15 podia uitgerold. Vanaf half elf in de avond volgt een omgekeerde beweging en stromen de eerste zalen leeg en rond middernacht is bijna alles afgelopen. En vlotjes daarna wordt het hele complex bezemschoon afgeleverd voor de volgende dag. Het festival biedt een grote verscheidenheid aan muzikale stijlen. Sommigen zeggen het is pop en jazz, maar de organisatie hangt wel meer labels aan concerten. ‘Modern creative’ is een vaak gebruikt label. Maar we kwamen ook andere labels tegen zoals latin jazz, new urban jazz, vocal jazz, world fusion, new orleans jazz, electronic jazz, brass, free improvisation, hip-hop, pop, jazz funk, big band en flamenco.
Het flamenco-orkest van de Spaans-Nederlandse Bernard van Rossum mocht in de Madeira uitbundig zijn volledige bigband inclusief flamencogitarist, -zangeres en -danseres de kleurrijke dynamiek van jazz en flamenco laten horen. Dat klonk als een leuk feest. In 2015 was de band al eens eerder gast bij het festival; toen op het podium van de Mississippi.

Tijn Wybenga en Lizz Wright en Metropole Orkest

COMPOSITIE
Uit onze schoenen gestreken, geblazen en gezongen werden we door het compositieproject van Tijn Wybenga. Voor de jonge goed gemutste en kort gebroekte componist en dirigent was het een droom die uitkwam. In 2022 stond hij met zijn AM.OK op het festival en vorig jaar met de Utrechtse bigband Young Jazz Society en dit jaar mocht hij op de bok voor het Metropole Orkest. Wat wil je nog meer? Wybenga had ook nog een voorname gastrol in gedachten voor trompettist Ambrose Akinmusere en vocaliste Lizz Wright. En zo ging het en dan eigenlijk nog veel mooier. Wybenga haalt zijn inspiratie veelal uit de natuur, maar toen hij met Wright via FaceTime kennismaakte was er snel een klik. Voor het lied Kun Li Maladhan over een verhaal van de Syrische zanger Wasim Arslan wilde Wright zelf de teksten schrijven. Het gaat over identiteit, thuis, hoop, warmte en troost vanuit een zorgelijke en chaotische situatie van oorlog. Het krachtige lied is één van de hoogtepunten in dit concert in de Amazon. Met een voortreffelijk, transparant geluid en veelal filmische muziek beleefden we al vroeg tijdens het festival een klapper!

HUDSON
De populaire en soms echt te volle Hudson staat altijd garant voor ‘echte jazz’. Daar stonden vroeger veel oude mannen, maar je kunt daar ook jonge vrouwen treffen.
Vrijdagavond stonden er bij het eerste concert al vier grote jazznamen samen op het podium. Chris Potter, Brad Mehldau, John Patitucci en Johnathan Blake openden daar de avond. Maar ook ‘onze eigen’ Sun-Mi Hong mocht hier met haar kwintet in het jazzwalhalla haar pakkende eigen werk ten gehore brengen. En het leek wel of ze een schaduw-artist-in-residence was, want alle dagen zagen we haar op meerdere podia achter een drumkit opdoemen. Je mag haar eigenlijk niet missen.

Het vrijdagavondslotconcert was van de tienkoppige iconische Cubaanse band Irakere met 82-jarige pianist, componist Chuco Valdés. Valdés hielp halverwege de jaren ’90 Afro-Cubaanse ritmes samensmelten met jazz in Roy Hargrove’s Crisol op het album Habana. Aan Irakere bleef hij ook trouw en daardoor mocht hij hun 50^ste verjaardag in Rotterdam vieren. En de Hudson was gevaarlijk vol.

ZWAKKE MANNEN
Het derde concert in de Hudson die avond lieten we liever schieten, maar wilden er toch een paar woorden aan wijden. Het gaat om de omstreden Israëlische bassist Avishai Cohen. Hij had op 15 juni 2024 met zijn trio kennelijk een concert gegeven op het Moscow Jazz Festival dat ondersteund wordt door het Ministerie van Cultuur van de Russische Federatie en het Presidentiële Fonds. Niet alleen schopte hij Oekraïense fans daarmee pijnlijk tegen de schenen, het kostte hem verlies van imago en er werden boekingen geannuleerd (Jazz Around Festival Warschau, Walden Festival Brussel). Een jaar eerder nog nam hij Ballad for Ukraine op met beelden van door Russen gebombardeerde Oekrainese steden. Maar zijn betrokkenheid bleken krokodillentranen. Hij is duidelijk zijn moreel kompas kwijt. Op facebook duldt hij geen commentaar. In Rotterdam lieten ze bassist Cohen spelen en keken ze vermoedelijk even de andere kant op. Dat deden wij ook! Of misschien was er een dilemma, want ook Dhafer Youssef en Roberto Fonseca (beiden in Rotterdam) en Richard Bona stonden ook op het Russische affiche.

Myra Melford

Sanem Kalfa

STERKE VROUWEN
Terri Lyne Carrington was op de vrijdag gastcurator in de Madeira. Voorvechtster van gelijke positie voor vrouwen in de jazz besteedt zij veel aandacht aan vrouwelijke componisten en musici. Hier leer je waardering te krijgen voor vrouwen in de jazz (als je dat nog niet hebt). Wij lieten ons verrassen door de vijf geniale vrouwen van het Myra Melford Fire & Water Quintet. Met impressionistische improvisaties proberen zij het zonlicht te vangen en te vertalen in muziek. Het concert is een gezamenlijke zoektocht met naast pianiste Melford een glansrol voor saxofoniste Ingrid Laubrock.
Het beviel ons best in de Madeira tussen de vrouwen en we bleven tot het einde hangen bij Sanem Kalfa’s Miraculous Layers. Samen met de rest van het aandachtige publiek lieten we ons meeslepen in een soms bijna meditatieve verwondering.

Myra Melford Fire & Water Quintet

Sanem Kalfa Miraculous Layers

NSJ VOOR DUMMIES
Wie na één dag NSJ overweegt om volgende keer wat langer te gaan, ga dan niet twee dagen. Twee dagen levert het teleurstellende gevoel op dat je veel gemist hebt. Neem gewoon een drie-dagen-kaart! Dan ontbreekt er uiteraard nog meer, maar je houdt de sensatie over die je gemis van die twee dagen compenseert. En volg vooral je gevoel om een planning te maken. De app van NSJ kan je daar goed bij ondersteunen. Zelf maken wij een uitgebreide longlist en steeds vaker besluiten we om het hele concert uit te zitten. Ook kiezen we voor concerten waarvan het niet waarschijnlijk is, dat die binnenkort weer te zien zijn. Zoals bijzondere combinaties en spannende bigbands die soms alleen op festivals kunnen spelen en niet in je favoriete jazzclub.

LEES OOK
ZATERDAG
ZONDAG

North Sea Jazz
Ahoy Rotterdam (NL)
12, 13 en 14 juli 2024
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

BVR FLAMENCO BIG BAND
Bernard van Rossum – dirigent, saxofoon
María Marín – zang, palmas
Sam Newbould – fluit, klarinet, altsaxofoon
Jasper van Damme – fluit, alt- en sopraansaxofoon
Hristo Goleminov – klarinet, saxofoon
Joao Driessen – klarinet, tenorsaxofoon
Jessie Brevé – basklarinet, baritonsaxofoon
Alvaro Artime – trompet
Bruno Calvo – trompet
Gidon Nunes Vaz – trompet
Suzan Veneman – trompet
Pablo Martinez – trompet
Maarten Combrink – trompet
Oliver Emmitt – trombone
Jeroen Vermazeren – bastrombone
Arturo Ramón – flamenco gitaar
Xavi Torres – piano
Jort Terwijn – contrabas
Joan Terol – drums
Udo Demand – cajon, percussie
Marina Paje – dans

CHIEF ADJUAH [FORMERLY CHRISTIAN SCOTT]
Chief Adjuah – zang, trompet, Adjuah’s bow
Cecil Alexander – gitaar
Ryoma Takenaga – basgitaar
Ele Howell – drums)
Weedie Braimah – percussie

NSJ COMPOSITION PROJECT 2024 TIJN WYBENGA
Tijn Wybenga – dirigent
Lizz Wright – zang
Ambrose Akinmusire – trompet
Metropole Orkest – orkest

SUN-MI HONG QUINTET
Nicolò Ricci – tenorsaxofoon
Alistair Payne -trompet
Chaerin Im – piano
Alessandro Fongaro – contrabass
Sun-Mi Hong – drums

MYRA MELFORD FIRE & WATER QUINTET
Ingrid Laubrock – tenor- en sopraansaxofoon
Tomeka Reid – cello
Mary Halvorson – gitaar
Myra Melford – piano
Lesley Mok – drums

SANEM KALFA ‘MIRACULOUS LAYERS’
Sanem Kalfa – zang, cello, electronica
Tineke Postma – alt- en sopraansaxofoon
Marta Warelis – piano
Sun-Mi Hong – drums

CHUCHO VALDÉS ‘IRAKERE 50’
Ramon Alvarez – zang
Carlos Averhoff Jr. – altsaxofoon
Luis Beltran – tenorsaxofoon
Eddy De Armas – trompet
Osvaldo Fleites – trompet
Chucho Valdés – piano
José A. Gola – contrabas
Horacio Hernández – drums
Julian Valdés – percussie
Roberto Jr. Vizcaíno Torre – percussie

NORTHSEAJAZZ.COM