Emotionele reis naar het onbekende met The Necks

Op 23 oktober 2019 trad voor de zesde keer in hun 32-jarig bestaan het Australische cult-trio (drummer Tony Buck woont in Berlijn) The Necks aan op het podium van het Tilburgse Paradox. De eerste keer was in 1998, de laatste keer een jaar of zes geleden. Het werd dus weer tijd voor een reprise vonden ze bij Paradox. In het rijtje Londen-Parijs-Berlijn was nog een mooie plek op de woensdagavond voor Tilburg.
Vóór het concert heerste er in Paradox een licht opgewonden en wat druk rumoerig sfeertje onder de van heinde en ver en al vroeg binnen gekomen bezoekers. Bij The Necks wil je niet te laat komen; ze spelen twee sets en dat betekent ook twee (lange) nummers. En die twee nummers werden nooit eerder gespeeld en zullen ook niet één keer meer gespeeld worden. Concertbezoekers bij The Necks zijn dus op tijd!

LICHT EN DONKER
Pianist Chris Abraham, percussionist Tony Buck en contrabassist Lloyd Swanton lijken op het podium met lichte inspanning, met natuurlijke vanzelfsprekendheid en met minutieuze veranderingen in het muzikale spel een muziekstuk voor te schotelen dat enerzijds uitnodigt tot meditatie en je hoofd leegmaken en anderzijds je een kaleidoscoop van beelden voorschotelt, die je nooit meer vergeet. Je hoeft niet veel inspanning te verrichten om op te kunnen gaan in oneindige beelden van een fraai opgebouwde avonturenfilm compleet met een dosis opwinding en ontlading. Pianist Chris Adam meldde desgevraagd zelf nuchter dat hij tijdens het spel slechts in ‘lichte en donkere beelden’ dacht en vooral met het muziekproces bezig was.

KLATERENDE BELLETJES
Met een gestreken contrabas begint Lloyd Swanton de eerste momenten van de set, terwijl Tony Buck met brushes de snare-drum beroerd en onderwijl constant een klaterende waterval van kleine heldere chimes in beweging houdt. Chris Abraham toucheert in kleine golfbewegingen luchtig wat toetsen aan de rechterkant van de mooi klinkende Steinway als een akkoord dat samengaat met de klaterende belletjes van de drummer. Subtiele wijzigingen in de instrumentatie veranderen ongemerkt het muzikale landschap; brushes vegen in plaats van tikken, trommelstokjes rommelen over de toms, meer houten percussie-instrumenten worden gebruikt, rainsticks komen er bij. De piano pakt een lichte melodie. Beheersd en in uiterste concentratie gaat het volume langzaam omhoog. Nieuwe elementen worden toegevoegd en andere weggelaten. De contrabas wordt geplukt en dan weer gestreken. Er ontstaat een constante suggestie van beweging, waarbij ritmes complex door elkaar lopen zonder moeilijk te klinken. De muziek lijkt in niets meer op de basale klanken van een trio met piano, bas en drums. De intensiteit groeit uit tot een wervelstorm, een noodweer. Je waait op en zweeft weg en dan plotseling voel je weer bodem onder je voeten. Je wordt zwaarder en de muziek begeleidt je voorzichtig naar het einde van het nummer. De eerste set eindigt even rustig en gecontroleerd als die was begonnen.

OPFLADDERENDE NOTEN
Een concert van The Necks is overzichtelijk. Twee sets twee nummers. Twee nieuwe nummers, want de nummers ontstaan intuïtief op het podium vanaf de eerste klank die klinkt. Niets is voorgekookt anders dan door de herinnering en rijke ervaring van de muzikanten. Het is op het podium een constant proces van muziek in wording. Ook na de pauze weten de muzikanten zich weer opnieuw uit te vinden. Er wordt een heel andere sfeer neer gezet en je waant je op de Amerikaanse prairie. Tony Buck zet een aangenaam rommelig ritme neer alsof het om een hoorspel gaat, waarbij een acteur zich met aarzelende voetstappen door een grintbak voortsleept. Met opfladderende pianonoten, een beetje melodie, plukkende en gestreken basklanken en kruisende ritmes wordt het muzikale frame langzaam en zorgvuldig opgebouwd. Op het hoogtepunt escaleert het tot een apocalyptische chaos en klanken vloeien bijna onmerkbaar over in de ruimte. Op het hoogtepunt produceren de heren een volume alsof de voltallige Tilburgse harmonie op het podium is neergestreken. Een ongrijpbare dreigende onrust maakt voorzichtig plaats voor een geruststellende balans. En zoals het muzikale geraamte werd opgebouwd wordt het vervolgens ook weer nauwgezet en behoedzaam ontmanteld tot niets anders resteert dan de pure en basale klanken van een piano, bas en drums.

Een herinnering aan een onuitwisbare muzikale ervaring rest.

THE NECKS
Chris Abraham – piano
Lloyd Swanton – contrabas
Tony Buck – drums en percussie

Paradox Tilburg (NL) 23 oktober 2019
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer