Simin Tander sensitief en imponerend met poëzie van vrouwen

De Duits/Afghaanse/Noorse/Nederlandse vocaliste Simin Tander trad sinds relatief lange tijd weer op in Nederland en presenteerde haar album Unfading.
We spraken haar voor het laatst op 27 oktober 2019 na een concert met de Duitse cellist Jörg Brinkmann in De Vereeniging in Nijmegen. Toen vertelde ze vergevorderde plannen te hebben voor een kwartetalbum. Ze moest alleen nog een label vinden. Dat is dus Jazzhaus Records geworden.

DUITS/AFGHAANS
Ze wordt meestal als Duits/Afghaans betiteld, maar gelet op haar nauwe band met Noorwegen en Nederland mag daar best iets aan worden toegevoegd. In het werk van de in Duitsland geboren en in Keulen woonachtige Tander is Afghanistan nooit ver weg. In 2016 maakte ze haar voorlaatste album What Was Said samen met de Noorse pianist (en echtgenoot) Tord Gustavsen en drummer Jarle Vespestad. Op die ECM-plaat werden eeuwenoude Noorse hymnes gecombineerd met al even oude Perzische gedichten die in de taal van haar vader – het Pasjtoe – werden gezongen.

OOR-OPENER
Simin Tander beheerst – naast vele andere talen –  goed de Nederlandse taal. Ze studeerde in Nederland en musiceerde vaak met Nederlandse muzikanten. In 2010 werd ze door Nederlandse programmeurs uitverkoren tot één van de twee Young Vip’s (saxofonist Joris Posthumus was de andere) en toerde ze door het land. Haar zangstijl was in die tijd voor velen een oor-opener. Tander debuteerde met het album Wagma. Ze zong geen werk uit het American Songbook maar vertelde mysterieuze verhalen zonder woorden of in haar eigen fantasietaal. Haar podiumverschijning is nog steeds uitzonderlijk en ze sleept haar publiek mee in haar muzikale wereld.

Simin Tander New Quartet op het podium van Paradox

MAGIE
Op het Tilburgse podium genoot ze er zichtbaar van om in het Nederlands aan te kondigen en ze waarschuwde zichzelf ervoor om de dialogen met het publiek niet al te lang te maken. Ze was immers gekomen om te zingen. En dat deed ze!
Het nieuwe kwartet is echt nieuw, maar het klinkt hecht. Behalve slagwerker Samuel Rohrer, die ook op de CD meewerkt, maakten baritongitarist Olav Torget en violiste Harpreet Bansal, beiden afkomstig uit Oslo, pas een paar dagen geleden kennis met de muziek.  Onderweg naar Paradox werd de shortlist bekendgemaakt voor De Grote Poëzieprijs; 3 mannen en 2 vrouwen. In het programma van deze middag is alleen plaats voor vrouwen. De poëzie van vrouwen uit verleden en heden staat centraal in de teksten.
Vanaf de eerste klanken bleek de magie in de stem nog niet weg te zijn. Bijna hypnotiserend opende Tander zorgvuldig en bedachtzaam het concert. De inleving in muziek en tekst kwam vanonder uit haar tenen en de emotie spatte er af. De tekst, gezongen in het Pasjtoe, is van de legendarische dichteres Nazo Tokhi die leefde tussen 1659 en 1717. Het publiek inhaleerde iedere klank.

Simin Tander zingt soms eeuwenoude gedichten in Pasjtoe

UNFADING
De titelsong Unfading – de Engelse tekst is van de hand van Tander – staat in haar ogen synoniem voor een eindeloze stroom van vrouwelijke krachten. Tander heeft gedichten verzameld van vrouwen uit verschillende periodes en culturen. Een favoriete dichteres van haar, de Amerikaanse Sylvia Plath (1932-1963) schreef het gedicht I Am Vertical, dat aanleiding gaf voor een kort melancholiek lied.
Percussie en baritongitaar leidden het volgende nummer in dat een opgewekte toon heeft.

Het nieuwe pianoloze kwartet van Simin Tander

INTENS
Het concert dat uit één set bestond had een fraaie spanningsboog. Dan weer intens en bezwerend, soms mistroostig en meditatief, maar altijd boeiend en aangrijpend. De viool van Harpreet Basal versterkte fraai de oosterse sfeer in de muziek. Terwijl de stijlvolle percussie van Samuel Rohrer mooie nuances en ritmes toevoegde zoals bij de improvisatie op een gedicht van de Chileense dichteres Gabriela Mistral (1889-1957). Ook laat Tander de stem horen van de Afghaanse Sohayla Hasrat-Nazimi. Zij is een hedendaagse dichteres die sensualiteit in haar teksten verwerkt wat voor Afghaanse begrippen niet zo alledaags is. Zij liet haar hart spreken in twee opeenvolgende nummers. In het laatste nummer Walli De Haal Ne Wayee werd de stem melancholiek begeleid door alleen de viool. En na dit stemmige lied volgde een ritmisch en wat opzwepend nummer met weer een belangrijke rol voor de viool, maar Torget laat het op zijn baritongitaar pas echt swingen. Het donkere geluid van zijn gitaar kan ook makkelijk met wat techniek een paar octaven worden opgehoogd. Ook blaast hij af en toe op zijn snaren voor een beoogd resultaat. Met Walk Each Other Home werd deze boeiende set afgesloten; de tekst is van Simin Tander.

Harpreet Bansal

Olav Torget

Samuel Rohrer

MAN
Er was natuurlijk nog tijd voor een encore en voor één mannelijke dichter. De toegift was een lied dat in 1964 werd uitgegeven door de winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur in 2016. Het werd een prachtig gedragen slot met een spannend intro en indrukwekkende rol voor gitarist Torget. De tekst  – The Times They Are A-Changin – was waarschijnlijk nooit actueler dan nu.

‘……as the present now
Will later be past
The order is
Rapidly fadin’.
And the first one now
Will later be last
For the times they are a-changin’.

tekst: Bob Dylan

SIMIN TANDER NEW QUARTET
Simin Tander – stem, compositie
Harpreet Bansal – viool
Olav Torget – bariton gitaar, effecten
Samuel Rohrer – drums
Raphael Becker-Foss – geluid

Paradox Tilburg (NL)
11 maart 2022
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

SIMINTANDER.COM

PARADOX.NL

EEN GREEP UIT GEPLANDE CONCERTEN
18 maart 2022 SUZAN VENEMAN SEXTET
25 maart 2022 JOHN ABERCROMBIE TRIBUTE
26 maart 2022 RUDRESH MAHANTHAPPA’S HERO
30 maart 2022 PARADOX JAZZ ORCHESTRA
2 april 2022 EYOLF DALE
17 april 2022 PASCAL VERMEER’S AKASHA (middag)
17 april 2022 PASCAL VERMEER’S AKASHA (avond)