Tutu Puoane meets Lebogang Mashile

Tutu Puoane en Lebogang Mashile ontmoetten elkaar in een jazzclub in Johannesburg. Ze delen hetzelfde geboortejaar en delen dezelfde culturele en geografische achtergrond van Zuid-Afrika.
In het programma MUSIC & WORDS brengt Tutu Puoane samen met Ewout Pierreux de teksten van Lebo Mashile voor het voetlicht met eigen muziek met een première voor Nederlands (en Vlaams) publiek in het Terneuzense Porgy en Bess.

CULTUURSCHOK
Lebogang Mashile werd geboren in de Verenigde Staten terwijl haar ouders daar in ballingschap leefden. Pas na het einde van de apartheid verhuisde ze met haar ouders naar Zuid-Afrika (ze was 16 jaar toen) wat een enorme cultuurschok betekende. Ze ging rechten studeren, maar werd meer geprikkeld door kunst en cultuur. Ze speelde in de film Hotel Rwanda, trad op in theaterproducties, deed televisiepresentaties en -producties en begon te schrijven. In 2005 publiceerde ze haar eerste gedichtenbundel In A Ribbon of Rhythm. Levendige en krachtige teksten met meeslepende onderwerpen uit haar omgeving, waar haar verbondenheid met het leven van Zuid-Afrikaanse vrouwen tot uitdrukking komt. Haar teksten lenen zich om voorgedragen te worden; haar performances schijnen indrukwekkend te zijn.

AANSPREKEND POËZIE
Tutu Puoane werd geboren in township Atteridgeville en groeide op in Pretoria, Zuid-Afrika. Ze studeerde jazz vocals aan de Universiteit van Kaapstad.
Op 23-jarige leeftijd  beleefde ze ook een cultuurschok toen ze aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag ging studeren. Ze vestigde zich in Antwerpen, waar ze haar levenspartner en pianist Ewout Pierreux vond en waar ze nog steeds woont. Ze keert overigens regelmatig terug naar Zuid-Afrika ook om op te treden.

VEEL PROJEKTEN
Ze leidt haar eigen kwartet en ze heeft veel nationale en internationale samenwerkingen. Aansprekende poëzie lijkt een rode draad in haar oeuvre te zijn geworden. In een vorig project dook ze in de muziek en teksten van Joni Mitchell, waar ze in haar jeugd kennis mee maakte. Daarmee toerde ze met haar kwartet (soms met gast Tineke Postma) langs veel podia van de lage landen en wist ze bij haar publiek een gevoelige snaar te raken.

DICHTERBIJ EN KLEINER
In haar nieuwe projekt zoekt ze het dichterbij met teksten van een zielsverwant. De teksten gaan over hoop en liefde, maar ook over onderdrukking, verkrachting en incest. In dit nieuwe projekt doet ze het ook kleiner door in duo samen met Ewout Pierreux op te treden. Dat kleiner ook grootser kan zijn blijkt bij het optreden. Het lijkt nog krachtiger en de gezongen teksten (Engels en soms een beetje Xhosa) lijken meer zeggingskracht te krijgen.
De muziek werd door haar en Pierreux geschreven. In december 2019 trad ze voor de eerste keer op met de intentie om in maart, april en mei 2020 een tour te gaan maken. Dat pakte uiteraard anders uit en het volgende concert moest tot 15 augustus op zich laten wachten.

GOUDEN LETTERS
Muzikaal gezien heeft de set een fraai opgebouwde spanningsboog. De playlist is met zorg uitgekozen en de muziek is afwisselend bluesy, ritmisch, ingetogen, spannend, ontroerend, bijna altijd swingend en met prachtig pianospel van Pierreux op de fraaie Steinway en soms zelfs backing-vocals, zoals in het ook door hem geschreven You and I. De zangtalenten van jazzzangeres Tutu Puoane lijken met het jaar te groeien; haar stembereik neemt toe en haar vocale vocabulaire beweegt zich inmiddels tussen volksliedjes en opera. Haar persoonlijkheid heeft zich ontwikkeld van een introvert meisje tot een empatische podiumpersoonlijkheid die het publiek in het hart weet te raken. De liedjes die ze zingt, brengen een boodschap en doen ertoe.
Kortom: dit was een spetterend optreden, dat met gouden letters mag worden bijgeschreven in het gastenboek van de Terneuzense jazzclub!

MUSIC & WORDS
Tutu Puoane – zang, percussie, cahon
Ewout Pierreux – piano, zang

Porgy en Bess Terneuzen (NL) 15 augustus 2020
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

INSIDE OUTSIDER
Home is a foreign land
That hurls the might of its confusion around the world
Strangers believe they know my bruises
The smallness of boxes they call eyes
And woo them into a false comfort

I will not live in boxes
They are not my home
Home is laughter
Home is rounded figures
Home is a sharpened mental weapon
To be wielded against foreigners of the spirit

I am tired of being different
My feet burn from the fires of those
Who have been anointed
With the certainty of origins

I will wander the earth
In search of my tribe
Or build it from the shreds of boxes
With my own hands

Lebogang Mashile

TOMORROW’S DAUGHTERS
I want to write a poem
About pretty black girls
Who don’t relax and lie their dreams away
Voices that curl
The straight edges of history
Hair thin slices of a movement
Turning the world kinky
I respect the disciplined silent screamers
Who expose the holes
Emily Dickinson, I am climbing through
To your wooden shed of isolation
Where the robin’s song
Robbed you of your sanity
I revere people to my own detriment
Perhaps you did too
But when I enter your hallowed hearth
Please don’t turn me away
I want to show pretty black girls
How to look at their hearts
With eyes blaring at full blast
The way you did
Together we can build a bridge
To the promise in their faces
And pull them towards poems
By pretty black girls
Wearing crowns of change

Lebogang Mashile

YOU AND I
You and I
We are the keepers of dreams
We mould them into light beams
And weave them into life’s seams

You and I
Know life is not what it seems
We strip the fat from the lean
And find the facts in between
The visions we redeem
And the agony of choice
Yours is just a mind
And mine is a just a voice
But when we love
We love with a heat that would rise like a song in flight
On the flesh of our backs
If it’s love that we lack
Then we walk with the pain that we see
Love exchange that we spite
As we walk through indecision fading in fright
We ride the crest of intuition on the journey of this life

And by the hands of the infinite we hear the cries of the rest
Weighed down by their intelligence submitting to this test
But you and I
Push the boundary of reason
You and I
Plot the mystery of seasons
You and I
Paint this history to free men
Nothing can be stopped like you and I

You and I
We are the keepers of dreams
We mould them into light beams
And weave them into life’s seams

Lebogang Mashile