Van Duitse brass tot stuwende Vlaamse spacejazz

North Sea Jazz krijgt al sinds de tijden van Paul Acket veel aandacht in de journalistieke media. Het festival is uitgegroeid tot een van de meest toonaangevend jazzfestivals in de wereld. Al vanaf de eerste avond van het festivalweekend worden er beelden vertoond van NTR op de Nederlandse Publieke Omroep in de vorm van fraaie sfeerverslagen. Gedraaid vanaf het festivalterrein met uitgebreide zorgvuldig gekozen concertimpressies (afhankelijk van toestemmingen) van dezelfde avond. We zouden het bijna schaamteloze reclameboodschappen noemen als ze niet zo smaakvol waren samengesteld en vormgegeven. Ze geven een prachtig beeld van vrolijke en mooie mensen op het festivalterrein èn van de muziek op vooral de grote podia. Het zijn de beelden van de Nile en Maas waar tot 17.000 mensen binnen kunnen met meedeinende massa’s die zich meer dan prima vermaken in een fijne sfeer die blijft hangen. En dat is natuurlijk prima promotie voor het festival. Het zijn immers ook de cash-cows die het mogelijk maken om de minder rendabele podia, de kleine zaaltjes zeker zo smaakvol te kunnen vullen voor andere fijnproevers. Het zijn voor velen ook juist die pareltjes in het steeds toegankelijker wordende Ahoy-labyrinth waar het nèt zo onspannen is. En dat maakt het festival aantrekkelijk en geeft een extra gelaagdheid aan de programmering.

MIJN NSJ
Door het beeld dat de meeste media oproepen, wordt er vaak gezegd: “er is daar helemaal geen jazz meer….dit is niet mijn festival meer”. Wij weten gelukkig beter! Er is volop jazz te vinden. Natuurlijk is het een puzzel om je eigen programmavolgorde te bepalen, maar dat hoort bij de voorpret.

BRASS
Het allerkleinste podium van het festival is hooguit zes meter breed. Het heet Congo Square. Op weg naar de Congo zou je het podiumtentje kunnen treffen. Het biedt voor de tweede dag op rij plaats aan de Insomnia Brass Band. Wie ‘brassband’ zegt, denkt vermoedelijk aan een traditie uit New Orleans met meerderheid aan koperblazers en wat slagwerk. Het gaat hier om een Duits brasstrio, teruggebracht tot de essentie. Vorig jaar openden ze de Zomer Jazz Fiets Tour in Groningen. Baritonsaxofonist Almut Schlichting en trombonist Anke Lucks en drummer Christian Marrien strooien een snufje New Orleans met funky punkrock en vrije jazz over het vooral etende en drinkende publiek. Misschien niet de gedroomde luisterzitplaats voor deze winnaars van de Deutsche Jazzpreis 2023.

Tallulah Rose en Roseye

ROSEYE
De kort maar krachtige kennismaking met de door Tallulah Rose geleide band Roseye hadden we niet willen missen. Hier gebeurt iets bijzonders. De Schotse bandleider wisselt wervelend tenorspel en soulvolle soms dromerige zang af,  terwijl de band het experiment met elektronische grooves en een mix van jazz, soul en hiphop niet vermijdt. Het in Amsterdam opgerichte ensemble haalt bezieling uit topics als seksualiteit, spiritualiteit en rouw en vertellen daarmee een uniek en persoonlijk verhaal. Aanrader om eens een volledig concert buiten een festival mee te maken.

VUURWERK
De website earthwindand.com brengt je bij Fire! Orchestra. De grote Zweedse met internationale musici bemenste band prikkelde alleen al door de naam onze nieuwsgierigheid. Wanneer je vuur wilt hebben, moet je een vuurtje stoken. Het beestachtige orkest werd verwekt vanuit het frisse impro kerntrio Fire! met baritonsaxofonist Mats Gustafsson, bassist Johan Berthling en drummer Andreas Werlin. Het ensemble dat regelmatig wijzigt van omvang en deels van samenstelling, staat in de Missouri podiumbreed met twee drummers, een tubaspeler, basgitarist en baritonsaxofonist niet alleen om een statement te maken voor de kracht en de robuustheid van de groep. Ze tonen ondanks deze spierballen een onwaarschijnlijke verfijndheid en wendbaarheid. De diversiteit aan instrumentatie en muzikale klankkleuren was enorm. Ook leuk om Susana Santos Silva, destijds actief in het mooie experimentele LAMA, naast Goran Kajfeš, ook bekend van zijn Subtropic Arkestra, in de trompettengalerij te zien staan. Of de Parijse muzikant Julien Desprez die soms een bonte vrijheid aan nieuwe gitaargeluid de ruimte in mocht slingeren! En drummer David Sandström met een stem die gelijkenis vertoonde met die van zanger Jim Morrison van The Doors ontpopte zich ook nog eens als een gedreven rockzanger. Kortom Fire! leverde al vroeg in de avond een mooie muzikale climax.
TIP: Op het Antwerpse Summer Bummer Festival staat de band op 30 en 31 augustus 2024 in twee varianten op het podium.

VIBES
De Californische van rockdrummer tot vibrafoniste geëvolueerde Sasha Berliner was op het afgelopen Transition Festival een revelatie die we gemist hadden. In het intieme en tot over de rand gevulde Yenisei moesten we moeite doen om een plaatsje te veroveren. Geflankeerd door altsaxofoniste Nicole McCabe die de volgende avond met haar kwartet op dezelfde plaats zou staan, èn veelbelovend pianist Paul Cornish achter haar debuteerde Berliner met volle overtuiging op NSJ. De sterke bezetting van haar LA-based kwintet werd gecompleteerd door drummer JK Kim Jong-Kuk en contrabassist Ben Tiberio.

Meshell Ndegeocello in de Hudson

STERKE VROUW IN RESIDENCE
Meshell Ndegeocello debuteerde in 1993 met een tijdsbeeldbepalende en bejubelde album Plantation Lullabies. Het jaar daarop stond ze rond middernacht in het Haagse Tuinpaviljoen. Daarna stond ze nog vijf keer eerder op het festival; 1996, 1997, 2000, in 2004 als gast bij het Spirit Music Sextet toen nog als Me’Shell (met apostrof!) en daarna als Meshell pas weer in 2018! Dat was in de Darling met gitarist Chris Bruce, toetsenist Jebin Bruni en drummer Abe Rounds. Het zijn allen musici die ook dit jaar, nu ze Artist in Residence is, met haar van de partij zijn tijdens de drie verschillende concerten op alle avonden op het festival. Ze startte vrijdag in de Congo en op zondagavond sloot ze haar reeks af als laatste concert in de Darling. Enigszins gehinderd door een rauwe stem als gevolg van een bacterie checkte de politiek en maatschappelijk geëngageerde artiest (geld gaat naar een goed doel) voorzichtig het publiek van de volle Hudson. Met een ode aan Sun Ra werd het concert smaakvol geopend en was de toon gezet.

Kit Downes

Enemy – Downes, Eldh, Maddren

PAUL ACKET
Jazzmuziek waarbij het kerk- of pijporgel is zeldzaam en jazzorganisten die daarin gespecialiseerd zijn zitten in een niche. De Engelse Kit Downs geniet ook in Nederland enige bekendheid door zijn orgelspel in deze sector. Denk daarbij aan Teis Semey’s Midnight Mess tijdens NSRT 2023 of het project Manifold met Ben van Gelder.
Maar naast kerkorgel en harmonium speelt Downes piano in het Enemy trio met de Zweedse bassist Frans Petter Eldh en landgenoot en drummer James Maddren. Ze spelen een prachtige set met verfijnd, beheerst spel van uitsluitend eigen materiaal. Van uitbundig en virtuoos tot geraffineerd met subtiele variaties musiceren de drie voor een muisstil en aandachtig festivalpubliek.

Downes ontving Paul Acket Award uit handen van festivaldirecteur Jan Willem Luyken

Na afloop van het concert vraag podiumgastheer Koen Schouten het publiek nog even aandacht voor een officiëel moment; de uitreiking van de Paul Acket Award 2024.
De prijs die tot en met 2005 Bird Award heette, is bedoeld als aanmoedigingsprijs voor relatief opkomend talent en er hoort een trofee en een cheque van inmiddels € 10.000 bij. Downes volgt in de lange reeks van inmiddels gevestigde namen o.m. Eve Risser (2023), Kris Davis (2022), Julian Lage (2019), Kaja Draksler (2018), Donny McCaslin (2017), Tigran Hamasyan (2015), Ambrose Akinmusire (2014) en Christian Scott (2010) op.

Sam Newbould blij in de Yenisei

Sam Newbould Quintet

OORWURM
Als iemand het verdient om een podium op dit festival te krijgen, is het wel de sympathieke Engelse in Amsterdam residerende altsaxofonist Sam Newbould. Dit jaar kwam hij uit met zijn derde album Homing dat zeer enthousiast werd ontvangen. Zijn werk bevat sterke liedjes met ijzersterke melodieën die zich – wees gewaarschuwd – zich in je brein nestelen als een oorwurm. Voor je het weet, loop je een tijdje later zijn liedje te neuriën. Zijn bijna Nederlands aanvoelend kwintet is eigenlijk een olympisch team met bekende bandleiders. Newbould kon zijn blijdschap nauwelijks onder woorden brengen toen hij over de vele hoofden naar achter keek en iedere stoel bezet was. De kleurrijke muziek werd misschien nog wel extra versterkt door de blijmoedige gezichten en de fleurige outfit van de heren. We bleven even blij zitten tot de laatste noot.

Bandleider Jo De Geest

John Ghost

GEESTDRIFTIG SLOT
Voor het laatste zaterdagavondconcert bleven we op een beetje bekend gebied en relatief dicht bij huis. De Gentse band John Ghost met gezagvoerder en gitarist Jo De Geest volgen we al een tijdje. We zochten het even na; het was in juni 2011 (met een andere saxofonist en toetsenist). Daarna zagen en hoorden we de band nog wel eens een keertje en dan krijg je al snel: “die hebben we al gezien en gehoord” en streep je ze van je lijstje. Niet deze keer. Niet bij hun première op North Sea Jazz! En daar hebben we geen spijt van. De band laat een ijzersterk en geheel eigen en soms behoorlijk robuust bandgeluid horen. Voor geluidstechnici is het wel eens een uitdaging om daar voor de toehoorders lekkere chocola van te maken, maar in de Missouri pakte het goed uit! Tussen gevoelige ruimtelijke filmmuziek en een stevig stuwende bak herrie zaten veel aangename zijpaden die collectief en gepassioneerd werden gedecoreerd met spannende instrumentatie. Fijn om met deze energieke band met Vlaamse kanjers als bassist Lieven Van Pée (ook De Beren Gieren), rietblazer Rob Banken, vibrafonist Wim Segers (ook Flat Earth Society), drummer Elias Devoldere (ook Nordmann) en toetsenist met fraaie elektronische tinten Karel Cuelenaere (ook Black Flower) de zaterdagavond te sluiten. Na de belevenissen in het reizende ruimteschip van captain Jo de Geest was het tijd om met beide voeten weer aan de grond in de metro te stappen.

LEES OOK
VRIJDAG
ZONDAG

North Sea Jazz
Ahoy Rotterdam (NL)
12, 13 en 14 juli 2024
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

INSOMNIA BRASS BAND
Almut Schlichting – baritonsaxofoon
Anke Lucks – trombone
Christian Marien – drums

ROSEYE
Tallulah Rose – zang, tenorsaxofoon
Wynonna Stoové – backing vocals
Julek Warszawski – gitaar
Joshua Lutz – piano, toetsen
Deborah Slijkhuis – basgitaar
Kasparas Petkus – drums, SPD

FIRE! ORCHESTRA
David Sandström – zang, drums
Mats Gustafsson – fluit, baritonsaxooon
Delphine Joussein – fluit, electronica
Fredrik Ljungkvist – klarinet, tenorsaxofoon
Anna Högberg – altsaxofoon
Mette Rasmussen – altsaxofoon
Goran Kajfes – trompet
Susana Santos Silva – trompet
Mats Äleklint – trombone, sousafoon
Per Åke Holmlander – tuba
Josefin Runsteen – viol
Julien Desprez – gitaar
Alexander Zethson – toetsen
Johan Berthling – basgitaar
Blanche Lafuente – drums, electronica 

SASHA BERLINER
Sasha Berliner – vibrafoon
Nicole McCabe – altsaxofoon
Paul Cornish – piano
Ben Tiberio – contrabas
Jongkuk Kim – drums

MESHELL NDEGEOCELLO
Meshell Ndegeocello – zang, basgitaar
Justin Hicks – zang
Josh Johnson – altsaxofoon
Ambrose Akinmusire – trompet
Chris Bruce – gitaar
Jebin Bruni – toetsen
Kyle Miles – basgitaar
Abe Rounds – drums

ENEMY – DOWNES, ELDH, MADDREN
Kit Downes – piano
Petter Eldh – contrabas
James Maddren – drums

SAM NEWBOULD QUINTET
Sam Newbould – altsaxofoon
Bernard van Rossum – tenorsaxofoon
Xavi Torres – piano
Jort Terwijn – contrabas
Guy Salamon – drums

JOHN GHOST
Jo De Geest – gitaar
Rob Banken – altsaxofoon
Karel Cuelenaere – toetsen
Lieven Van Pée – basgitaar
Elias Devoldere – drums
Wim Segers – vibrafoon

NORTHSEAJAZZ.COM