Vierdaagse viering vijftig jaar Jazz Middelheim gestart

Het woord gezelligheid wordt gezien als een typisch Nederlands woord. Maar de jazzfestivals in België hebben een traditie met veel gezelligheid en een prima sfeer. Het Belgische Jazz Middelheim claimt zelfs het gezelligste zomerfestival te zijn. Reden voor een gezellig feestje is er altijd. Dit jaar vieren ze vier dagen vijftig jaar!

De eerste editie van het meerdaagse festival begon in 1969 in het Antwerpse Park Middelheim. En daarmee was gelijk de naam voor het festival vastgelegd toen het in 1973 verhuisde naar het nabijgelegen Park Den Brandt. Die verhuizing is achteraf een goede keus gebleken. Er was ruimte om te groeien en de tent met het hoofdpodium nam steeds grotere proporties aan. Inmiddels lijkt de maximumcapaciteit wel bereikt en wordt er gepoogd zo duurzaam mogelijk met het park en haar mooie bomen om te gaan. In 2018 kende de 38^e editie van het festival 20.000 bezoekers. Overigens was het festival lange tijd een tweejaarlijks festival. Vanaf de 27^e editie in 2008 keerde het festival jaarlijks rondom 15 augustus terug.

PROGRAMMA
Jazz Middelheim gaat natuurlijk niet alleen om gezelligheid. Het gaat vooral om de muziek. En net als op alle festivals met een verdienmodel wordt de vraag soms gesteld: “Is dit wel jazz?” Voor de jazzpuristen is dat misschien een probleem, maar er blijft genoeg over om te ontdekken. En bovendien heeft ook niet iedere dag dezelfde signatuur en zijn er verschillende doelgroepen te onderscheiden. Zo staan er op zaterdag bijvoorbeeld geen stoelen voor het grote podium en de slotzondag is meestal wat meer de familiedag met het grote slotconcert dat een ode aan de peetvader van het festival Toots Thielemans is.

ARTIST IN RESIDENCE
Er zijn een aantal terugkerende waarden op het festival die het ritme van de dag bepalen. Bijna iedere dag is er een concert met trompettist Ambrose Akinmusire. Hij is artist in residence dit jaar. Op het grote podium in de megatent (Main Stage genoemd) zijn dagelijks vier concerten.

De zaterdag begint een stuk vroeger en dan zijn er vijf concerten!
En direct na het concert op de Main Stage is er een concert op de Club Stage, die nu aarzelend ook – en toepasselijker – Garden Stage wordt genoemd. De eerste dag heeft de in Brussel wonende Amerikaanse bassist Reggie Washington carte blanche om daar in verschillende bezettingen muzikale invulling te geven. Dat programmaonderdeel was om de een of andere reden zo laat bekend, dat het zelfs niet in het jubileummagazine van Jazz Middelheim was opgenomen.

ZWARTE DAG
Op de eerste jubileumdag, op de kop af vijftig jaar na het legendarische Woodstockfestival, pakte Jazz Middelheim flink uit met een prachtige programmering. Er waren head-liners met uitsluitend afro-Amerikaanse muzikanten die het heel terecht niet alleen over muziek wilden laten gaan. Het ging ook over onrecht, racisme en misstanden in dat mooie Amerika van Woodstock.
De boosheid en woede spatte er soms af en venijnige teksten met prachtige muzikale omlijsting maakten duidelijk dat het ergens om ging. Het bonte gezelschap van Idris Ackamoor met zijn Pyramids kwam in opperste feeststemming het podium op. Spelend op een enorme didgeridoo toen hij binnenkwam, bracht Ackamoor, van top tot teen gekleed in glitters gelijk de sfeer er prima in. Met een mix van wat deed denken aan Sun Ra en Fela Kuti bleek hij een prima entertainer en muzikant.

Met een nummer gewijd aan de 18-jarige afro-Amerikaanse Michael Brown die vijf jaar geleden door de kogel van een blanke politieagent omkwam, maakte Ackamoor een duidelijk statement.

MOOI BOOS
David Murray, vergezeld door slam poet Saul Williams maakte duidelijk dat boosheid heel mooi kan klinken. De spoken words van Williams waren niet altijd goed te verstaan maar zijn woorden die soms klonken als een gebed waren hard en meedogenloos. De rollende en soms rafelige saxofoonklanken van Murray, klonken spannend, liefdevol maar altijd heel intens.

RESIDENTIE MIDDELHEIM
Artiest-in-residentie Ambrose Akinmusire wijdde zijn eerste concert aan zijn recente album Origami Harvest. Met een samensmelting van jazz, klassiek, rap en sociale betrokkenheid weet muziekmaker en trompettist Akinmusire een fraaie buiten-de-lijntjes symbiose te bewerkstelligen. De combinatie van het strijkkwartet met de rap van Kokayi boeit en verrast.
Later op de avond kwamen Kokayi en Akinmusire op het podium van Garden Stage om bassist Reggie Washington bij te staan in Strasbourg St Denis van Roy Hargrove. Het bleek een gevoelige ode te zijn.

BROZE ENERGIE
Hekkensluiter op de Main Stage was tenorsaxofonist Pharoah Sanders. Voorzichtig en behoedzaam bewegend schuifelde de broze muzikant naar de strategisch opgestelde kruk op het podium. Van daaruit bespeelde hij de tenor, zong hij en liet hij zijn band het zware werk verrichten. Zijn energie is tanende, maar hij wist genoeg muziek met een mooie toon uit zijn sax te krijgen, ook door op minder orthodoxe manier ritmisch de kleppen te bewegen. En ook met zijn aarzelende zang wist hij zijn publiek te raken, maar misschien niet iedereen te overtuigen.

Ondertussen bracht bassist Reggie Washington tussen de concerten op de Main Stage voor een kleiner maar aandachtig publiek een interessant programma op de Garden Stage. Misschien enigszins aarzelend en onwennig startend als duo met Fabrice Alleman, brachten zij een eerbetoon aan John Coltrane en Wayne Shorter. In de tweede set werd het duo uitgebreid met drummer E.J. Strickland en had Washington zijn basgitaar vervangen door de contrabas.
In de derde set was het trio aangegroeid tot een kwartet met mede-oprichter van de RH Factor, Bobby Sparks op toetsen. En het eindstation van de Washingtons muzikale evolutie deze avond is tevens de afsluiter van de eerste dag van Jazz Middelheim.

Terwijl de grootste groep festivalbezoekers langzaam het terrein verlaten, hebben Jozef Dumoulin en DJ Grazzhoppa plaatsgenomen op het podium van de Garden Stage. Samen met drummer Patrick Dorcéan vult de Rainbow Shadow het Park Den Brandt met een stevige en doordringende donkere groove afgeblusd met een vette electronicasaus.

NOG DRIE DAGEN
Vier het vijftigjarig bestaan mee! Er zijn nog drie dagen te gaan en de weersvoorspellingen zijn gunstig. Bovendien zijn de concerttenten waterdicht!

Jazz Middelheim DAG 1
Park Den Brandt – Antwerpen (B) 15 augustus 2019
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

Zie ook verslag van CONCERTDAG 2, 3 en 4
CONCERT RADAR