ZeelandJazz met veel liefde voor jazz
Het festival ZeelandJazz vond het eerste weekend plaats in Terneuzen en verlegde het tweede weekend haar werk- en genietterrein naar Middelburg, waar het zondag 18 juni 2023 werd afgesloten.
Vanaf vrijdag 16 juni 2023 ging in Middelburg dus het tweede weekend van ZeelandJazz van start. Middelburg heeft even als Terneuzen een roemrucht verleden. We spreken nu niet over de Gouden Eeuw, maar over de eerste decennia van deze eeuw waarin veel jazz heeft geklonken. We denken soms nog wel eens met weemoed terug aan de Pinksterdagen op het Abdijplein, waar een keur aan internationale sterren binnen de muren van de Provinciale Staten hun hemelse en helse klanken lieten stuiteren. Al Di Meola, James Carter, John Scofield, Larry Graham’s Central Station, Mike Stern met Bill Evans Band, Kurt Elling, José James, Carla Bley, Bobby Previte, Courtney Pine, het magische concert van EST (één van de laatste) en later nog eens Magnus Öström Quartet, maar ook The Bad Plus, Gregory Porter, en Joshua Redman speelde voor een mager publiek onder hun paraplu, Nik Bärtsch’s Ronin, Richard Bona, Tania Maria, Joey Calderazzo Trio, een tamelijk uniek concert van Kytecrash, Three Fall, Fun Lovin’ Criminals, Gino Vanelli, Avishai Cohen, Maceo Parker, Archie Shepp, Dave Holland. Mooie concerten vonden daar plaats. Maar ‘das war einmal’. Vanaf 2016 werd ZeelandJazz geboren. Er voer toen éénmalig een jazzboot tussen Middelburg en Terneuzen als symbool voor verbinding. Een nieuw tijdperk brak aan en de huidige organisatie zoekt nog steeds verder naar de ideale vorm om het publiek te bereiken en het jazzvirus over te laten slaan. Misschien een moeilijke missie, maar niet onmogelijk.
SCHELPEN
In het Middelburgse weekend was Steve Turre op papier de grootste attractie van het festival ZeelandJazz. De Amerikaanse trombonist sloot met zijn band de vrijdagavond af. Zijn programma was van hoge klasse met een excellent zaalgeluid. Na afloop blies hij op zijn trombone onversterkt de zaal in. “Dit is hoe een trombone klinkt en zo moet het ook exact klinken wanneer het instrument versterkt wordt”, zei de vriendelijke Turre. En zo klonk het ook in de matig gevulde Schouwburg. Behalve de met zijn naam gegraveerde trombone was hij ook met een mysterieuze reiskoffer van huis gegaan. Daarin zaten zijn exotische zeeschelpen – geen mossels of oesters – maar schelpen opgedoken bij The Great Barrier Reef of de grootste van al – een fraai beschilderd exemplaar uit Cuba – waarmee hij virtuoos de show stal. Zoals tijdens het nummer Flower Power uit de hippietijd waarbij pianist Germanson de Blue Nile van Alice Coltrane leek te laten doorklinken en Turre zijn magische bezwerende ‘sanctified shells’ één voor één liet resoneren. Turre had zijn kwartet samengesteld met een jonge generatie muzikanten. Contrabassist Dishan Harper en drummer Orion Turre – inderdaad de zoon van, en gestudeerd in Groningen en Zwolle – versterkten de ritmesectie. Ze openden met Planting the Ceed, een ode aan Cedar Walton, Dinner with Duke en de blues Blue Smoke en allemaal afkomstig van het album Generations. Titelnummer Generations werd gespeeld èn het op de melodie van Cherokee gebaseerde Blackfoot, Smoke Gets In Your Eyes, en met afsluiter Sanyas kwamen ook de schelpen in de reprise. Een smaakvolle afsluiter.
VERBINDEN
Wij bezochten op vrijdag- en zaterdagavond de zes concerten in de Middelburgse Schouwburg. Op zaterdag- en zondagmiddag waren we in het aangrenzende Molenwaterpark voor nog eens zes concerten. Twaalf concerten in drie dagen is voldoende, vonden wij. Maar er waren meer activiteiten. Vreemd genoeg was er zelfs vrijdag- en zaterdagavond een parallelprogramma voor de jeugd met jazzangst. Daarvoor kon je een apart ticket kopen dat toegang gaf tot poppodium De Spot. Als muziek moet verbinden of verbroederen dan draagt een wandeling van vijftien minuten daar bovendien niet aan bij. De bands met een dikke festivalmuziekpotentie zoals Boost, Koffie, Power tot he pipo en Entoto hebben we dus laten schieten. Omgekeerd hebben de bezoekers van De Spot ook de smaak van het Schouwburgprogramma niet op de jazzpapillen gekregen. De organisatie van ZeelandJazz lonkt wel naar verbinding met andere Zeeuwse steden. In eigen huis maken ze zachte keuzes om de kool en de geit te sparen.
BIG
Peter Beets is een virtuoos pianist en gedreven musicus die moeilijk stil kan zitten. Als hij met het ene project optreedt, is hij met zijn gedachten weer al een paar expedities verder. Zo sloot hij op zaterdagvond af met een lange show. In de veel vollere en ook veel warmere theaterzaal dan vrijdag trad hij op met ‘zijn’ New Jazz Orchestra. Van de achttien musici op het podium, zaten er veertien blazers bij. Nou ja zitten, de trompettisten moesten staan!
Het is een prachtig orkest met jonge professionals die de verbinding lieten horen tussen de grote Franse klassieken met de jazz. We hoorden ongeveer in deze volgorde Liszt (La lugubre Gondola), Delibes (Flower Duet), Bizet (Carmen), Poulenc (C’est ainsi que tu es), Debussy (Le Petite Noir en Nuit d’étoiles) en Chopin (Prelude in E minor) met hun invloeden naar en van de jazz. Een First Class Ticket to Paris heet het programma officieel. Het gezelschap van heren en twee dames bracht in rap tempo een wervelende uitvoering van een soort American Songbook, maar dan anders. Beets die het orkest bedacht en muzikanten recruteerde, had zichtbaar plezier aan de inbreng van de leden. Zeker de rol van baritonsaxofoniste Jessie Brevé en trompettiste Suzan Veneman, die ook garant stond voor het fraaie arrangement van Flower Duet, mag niet onvermeld blijven; zonder de heren tekort te willen doen! Zes dynamische kwartieren lang werd er gestrooid met maar liefst acht fraaie arrangementen. Er lagen nog wel meer arrangementen op de plank, maar genoeg was genoeg! Ondertussen heeft Beets zijn research voor een versie met Spaanse klassiekers klaar en de muziek al in zijn hoofd gereed.
SANDWICH-CONCERTEN
De concerten in de Middelburgse Schouwburg waren er steeds drie op een rij. De eerste en de laatste in de wat statige theaterzaal op het rode pluche en daartussen in een optreden in de foyer, waar een wat lossere sfeer hing. Ook om dat daar de bar was. Op de tweede avond traden de Feen Brothers in die foyer op. Het was eigenlijk een gelegenheidsband gevormd door de getalenteerde Middelburgse broers Van der Feen met als thema Duke Ellington. Na een intro van C-jam blues en het verfijnd gespeelde In A Sentimental Mood was de rumoerige kroegsfeer hinderlijk aangezwollen. Het babbelgrage publiek miste subtiele hints van bandleider Paul van der Feen en werd het tijd voor actie. De stoorzenders kwamen er niet ongestraft vanaf. De saxofonist stapte er op af en sprak de kletskousen persoonlijk aan. “Niet direct slaan hè, Paul!”, grapte één van zijn broers. Die actie hielp! Vanaf Take the A Train was iedereen aandachtig bij de muziek of op zijn minst stil. En de broers konden ongestoord spelen. Toehoorders genoten van het elegante klarinetspel in Serenade to Sweden en het sardonische Moose the Mooche waarna de bassende broer even de focus kreeg. Onder de naam Clemens Zebulon exploreert hij al enige tijd de vocale kant van zijn talent. Hij wilde het publiek deelgenoot maken. Op voorhand verontschuldigde hij zich (onterecht) niet helemaal bij stem te zijn. En bij slotnummer In A Mellow Tone zongen alle broers uit volle borst!
BLIKSE KATERS!
De broers Paul en Clemens van der Feen tapten de dag ervoor op dezelfde plek uit een fusion-vaatje. Drummer en zwager Jeroen Vrolijk kon daar zijn muzikale opvattingen delen met het Middelburgse publiek. Samen met Maarten Helsloot, Gijs Anders van Straalen en zijn twee virtuoze schoonbroers deelden zij een uurtje eigen composities en opzwepende muziek. De overgang was best groot na een concert van het trio van cellist Ernst Reijseger, pianist Harmen Fraanje en de Senegalese zanger-percussionist Mola Sylla. In de meer dan tien jaar dat zij samen zijn ontwikkelden ze een geheel eigen muzikale taal. Het duurde even voor de bezielende improvisaties van dit drietal bij het publiek de bodem raakte. Tussen subtiel en uitbundig, vrolijk en melancholiek en bewegend tussen ritmisch en spiritueel wist deze expressieve muziek uiteindelijk eenieder te raken!
IETS TE VERTELLEN
Raak was het ook bij de band van de veelbelovende Braziliaanse saxofonist Lucas Santana. Die bracht een greep uit eigen composities, uitgebracht op twee recente albums bij ZenneZ Records. Sterke melodielijnen vielen al op bij Something To Say, alsof je het nummer al jaren kende. De alt- en tenorsaxofonist had duidelijk muzikaal wel een verhaal te vertellen. Met Heritage bracht hij een ode aan zijn saxofoonhelden. Met Zuid-Amerikaanse invloeden en Inquietude sloot hij zijn dynamische set af.
JAZZ IN HET PARK
Vorig jaar werd onder het ZeelandJazz presents The Next Big Thing! muziek gemaakt vanaf de muziektent op het Molenwaterpark. Zeker ook geholpen door het fraaie zomerse weer en DJ Sandstorm die geraffineerd de stiltes rondom de concerten op smaak wist te brengen was deze plaats een topper! En misschien kan deze plek met een iets andere aanpak nog eens uitgroeien tot The Next Main Stage? Het publiek op deze gratis plek had zich comfortabel genesteld en het geboden programma oversteeg ruimschoots de verwachtingen.
De Barcelonese klarinettist Martí Mitjavilla mocht met zijn trio zaterdagmiddag openen. Het gemis van zijn enkele dagen geleden in de trein gestolen basklarinet klonk geenszins terug. Deze jonge muzikanten grijpen terug naar de vroegere traditie van de jazz. Met Plain but Simple Truth van contrabassist Oscar Pettiford. Verder klonk muziek door van o.a. Duke Ellington, Sonny Rollins en Bud Powell, waar ze een eigen draai aan gaven. Er werd afgesloten met Tadd Dameron’s On A Misty Night. De basklarinet is inmiddels terug en “ja, ik had misschien een paar andere nummers gespeeld, maar ik hou er ook van om met de kleine klarinet te spelen”, vertelde hij een paar dagen later.
RODE VLEUGEL
Je kon er niet omheen kijken. De rode vleugel in de huisstijlkleur van ZeelandJazz en de nieuwe eyecatcher van De Hamernoot kon je in het Molenwaterpark niet ontgaan zijn. Pianist Emanuele Pellegrini van Nicolò Ricci’s Ambergris kreeg hem als eerste onder handen. Het concert van de drie Italianen met de Koreaanse Sun-Mi Hong op drums was ‘bellissima’! En dat is meteen ook de titel van hun laatste album, waarvan werd gespeeld. Beeldende titels en muziek en een prachtige sound van de tenorsaxofonist. Ricci nam ons op deze zwoele zaterdagmiddag mee naar de hippierotsen bij Capo Testa op Sardinië, waar sterren uit het kampvuur worden geboren. Verzin daar maar eens een titel bij; Dal nostro Fuoco Nascono Le Stelle. Minder vriendelijke titels als Canzone Crudele (wreed liedje) klonken al even lyrisch.
Het Nederlands-Duitse Doppler Trio sloot met zijn zingende drummer het zaterdagse parkfestival af.
NEFERTITI
Nefertiti vernoemd naar Wayne Shorter’s compositie werd tien jaar geleden door pianiste Delphine Deau opgericht en samengesteld met vrienden van het Parijse conservatorium. De muzikanten (twee mannen en twee vrouwen) zijn allen vrijdenkers in hun muziek. Saxofoniste Camille Maussion pakte bij aanvang van het concert haar tenorsaxofoon en vijf minuten later speelde ze op haar sopraan. En dat bleef zo. Het vanuit Parijs naar Middelburg gereisde Nefertiti 4tet speelde zondagmiddag vier lange nummers: Vague À L’âme, TTT, Contemplation en Danse Futuriste.
FENIX
Drummer Willem Romers wist de weg nog te vinden naar de muziektent. Hij speelde in 2022 met het Loek van den Berg Quintet op dezelfde plek. Nu betrad hij het podium met het Rotterdamse Fenix, vernoemd naar de Katendrechtse Fenixloodsen. Het gezelschap van Robert Koemans, Kika Sprangers, William Barrett en Willem Romers ontpopte zich tijdens de lockdowns en kan nu inmiddels schitteren met hun eigen composities. Deze jonge tijdgenoten met een inmiddels indrukwekkende CV leverden een programma met veel variatie en spannend samenspel.
SEPT NOIR
Je kunt een jazzfestival afsluiten op een groot podium met een daverend slot dat nog lang nagalmt, maar je kunt het ook anders doen. De ontspannen zondagmiddag in het park met een mellow sfeer beviel ons uitstekend. De afsluiting kreeg ook nog een beetje couleur local door de Vlissingse drummer Damian de Muijnck die deze maand zijn opleiding aan het Utrechts Conservatorium afsluit. Samen met pianist Jonas Hormannop en contrabassist Matija Mitrovic vormden zij het internationale trio Sept Noir. De Muijnck: “We zochten al even naar een naam en wilden iets met ‘noir’ tot we plots een nummer in zevenkwarts maat hadden gemaakt. Toen werd het Sept Noir.” Ze zijn er blij mee, want het bracht ze meer ideeën voor muziek en beeld. De drie overwegend zwart geklede heren zorgden voor een mooi eindconcert met zes eigen composities. Het drietal voltooide het optreden met avontuurlijke harmonieën in Calm and Dangerous. En de drie jonge muzikanten namen het eindapplaus dankbaar in ontvangst.
Daarna spoelde DJ Sandstorm langzaam de herinneringen weg.
ZEELANDJAZZ
Molenwaterpark | Schouwburg
Middelburg (NL)
16, 17 en 18 juni 2023
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer
REIJSEGER, FRAANJE & SYLLA
Ernst Reijseger – cello
Harmen Fraanje – piano
Mola Sylla – zang, percussie
BLIKSE KATERS
Paul van der Feen – alt- en sopraansaxofoon
Clemens van der Feen – basgitaar
Maarten Helsloot – toetsen
Jeroen Vrolijk – drums
Gijs Anders van Straalen – percussie
STEVE TURRE
Steve Turre – trombone en schelpen
Orion Turre – drums
Rick Germanson – piano
Dishan Harper – contrabas
MARTI MITJAVILA TRIO
Martí Mitjavila – klarinet
Simon Osuna – contrabas
Ilia Rayskin – drums.
AMBERGRIS
Nicolò Ricci – tenorsaxofoon
Alessandro Fongaro – contrabas
Sun-Mi Hong – drums
Emanuele Pellegrini – piano en synths
DOPPLER TRIO
Daniël van der Duim – piano, toetsen, geluidseffecten
Floris-Jan van den Berg – contrabas, zang
Hendrik Eichler – drums, percussie, geluidseffecten
LUCAS SANTANA QUINTET
Lucas Santana – alt- en tenorsaxofoon
Tijs Klaassen – contrabas
Tim Hennekes – drums
Davor Stehlik – gitaar
Timothy Banchet – piano
FEEN BROTHERS
Paul van der Feen – alt- en sopraansaxofoon
Clemens van der Feen – contrabas
Matthijs van der Feen – drums
Mark van der Feen – piano
PETER BEETS NEW JAZZ ORCHESTRA
Libbe Oosterman – dirigent
Peter Beets – piano
Tijs Klaassen – contrabas
Wouter Kühne – drums
Jasper van Damme – alt- en sopraansaxofoon
Mo van der Does – altosaxofoon
Joao Driessen – tenorsaxofoon
Floriaan Wempe – tenorsaxofoon
Jessie Brevé – baritonsaxofoon
Oliver Emmitt – trombone
Maarten Combrink – trombone
Peter Keijsers – trombone
Bart van Gorp – bastrombone
Alvaro Jimenez – trompet, flugelhorn
Ernesto Montenegro – trompet
Dave Vreuls – trompet
Florian Sperzel – trompet
Suzan Veneman – trompet
NEFERTITI
Pedro Ivo Ferreira – contrabas
Camille Maussion – sopraan- en tenor saxofoon
Delphine Deau – piano
Pierre Demange – drums
FENIX
Kika Sprangers – alt- en sopraansaxofoon
Robert Koemans – keyboards
William Barrett – contrabas
Willem Romers – drums
SEPT NOIR
Jonas Hormannop – piano
Matija Mitrovic – contrabas
Damian de Muijnck – drums
ZEELANDJAZZ
TERNEUZEN / MIDDELBURG
9-18 JUNI 2023