Zwitserse zen-jazz Modul 2.0

In zijn karakteristieke zwarte gewaad betreedt Nik Bärtsch, de geestelijke opperpriester van Ronin het podium van Paradox. Hij heeft de uitstraling van een Japanse samoerai; alleen zijn uchigatana (het zwaard) ontbreekt. Hij dient geen andere meester als zijn publiek. Bärtsch is inmiddels voor de vierde keer in Tilburg uitgenodigd om zijn krijgskunsten te etaleren. Vanaf het allereerste concert hier en in Nederland begon zijn opmars, als je hem mag geloven.
Maar uiteindelijk begint alles in het Zwitserse Zürich en van daaruit vloeit een productieve stroom van muziek de wereld in. Alles met een karakteristieke vibe en sound. Op Challenge kwam een week geleden het album Spin uit. Het is zijn negende release sinds de oprichting van RONIN in 2001.

Nik Bärtsch’s Ronin met Modul 66

REGIE
Nik Bärtch’s Ronin speelde één set. Een onderbreking in de vorm van een pauze paste niet in de publieksbeleving van musici en publiek. Het verstoren van de rituele groove zou niet aansluiten bij het hogere plan. En gelijk had hij. Laat je meenemen van het begin tot het eind! Bärtsch is graag ‘in control’ en laat de zaken niet graag over aan toevallige omstandigheden. Geluid en ook het licht vallen onder zijn verantwoordelijkheid. Soms toerden ze met een enorme bus en met een eigen lichtinstallatie. Dat was deze keer niet het geval, dus ook geen eigen licht. Er was wel een elementair lichtplan, dat op de goede momenten dramatische lichtwendingen voor het beste effect voorschreef.
De ambient openingsklanken startten in een schaarse blauwe podiumverlichting, maar zodra de rituele groove inzette viel er in één klap een stevig rood licht over de muzikanten.

Nik Bärtsch’s Ronin in uiterste concentratie op stoom

MODUL 66
Op deze avond met spectaculaire Zwitserse psychedelische zen-jazz, of ‘zen-funk’ zoals de 53-jarige bandleider het zelf graag noemt, wordt basgitarist Jeremias Keller (38) als nieuw bandlid voor de schijnwerpers gebracht. We zagen hem in 2015 nog optreden met de Zwitserse groep PommelHORSE. Keller volgde Thomy Jordi en Björn Meijer op, de laatste actief in het Anouar Brahem Quartet.
Modul 66, het openingsnummer van het nieuwe album waarmee het concert startte, is geschreven voor de nieuwe bassist. Een sterk nummer dat het publiek meteen onderdompelde in de strak-ritmische muziek en in vervoering bracht met een bijna dwingende dominantie. Het Tilburgse publiek liet het zich gebeuren en omarmde de euforische intensiteit.

Nik Bärtsch en Sha

MODUL 70_51
Creativiteit in titelkeuze kent vele vormen. De namen van Bärtsch’s composities roepen geen emotionele reacties op, maar eerder een gevoel van ordening. Het is die wiskundige structuur die ook in zijn muziek doorklinkt. Het strakke ritme, de herhalende patronen en invloeden uit minimal music zorgen voor een fascinerende balans. Ze vormen niet alleen een logische ordening, maar ook een onweerstaanbare groove.
Met Modul 63 schakelde de dynamiek naar een wat lagere intensiteit en kwam meer accent te liggen op de tegendraadse ritmiek en melodische rol van rietblazer Sha die de altsaxofoon en basklarinet bespeelde.
De playlist van de avond bleek ook gerangschikt synchroon aan de volgorde op het nieuwe album. Modul 70_51 vormt een combinatie van oud en nieuw materiaal; Modul 51 verscheen in 2010 op het ECM album Llyría, toen ook percussionist Andi Pupato nog lid van Ronin was. Het nummer opende intrigerend en verwachtingsvol met Bärtsch op (geprepareerde) piano. Plotselinge versnellingen en zangerige melodische thema’s dreven de spanning naar een hoogtepunt.

Nik Bärtsch’s Ronin

EXTASE
Uitgestrekte, energieke composities bouwden langzaam op naar extatische hoogtepunten, waarbij het publiek op het puntje van hun stoel werd meegenomen op een bijna psychedelische reis. Toen na meer dan een uur de toegift wat aarzelend van start ging, leek de magie even gebroken. Maar die gedachte verdween snel. Met een groovende klassieker (Modul ??) vol zinderende tempowisselingen en explosieve intensiteit sloot de avond euforisch af, waarbij de energie in de zaal bijna tastbaar werd.

Nik Bärtsch’s Ronin neemt applaus in ontvangst

KORTE TOUR
Nik Bärtsch kan niet lang van huis af. Is het een vorm van heimwee naar Zürich?
De maandag is heilig voor hem. Dan moet hij thuis zijn voor zijn Montags in Exil, waar hij zijn Japanse messen slijpt. Het is een concertreeks waar hij niet vanaf wijkt. 52 maandagen per jaar speelt hij daar; in duo, trio, kwartet, met gasten en dat is heilig. Komende maandag is nummer 1045. Deel maar even door 52 en je komt op twintig jaar!
Je kunt de concerten bezoeken voor CHF 25 of met een jaarabonnement van CHF 999 heb je altijd toegang. Dan krijg je bovendien toegang tot gestreamde concerten.

Maar een concert in Paradox op zijn tijd is een prachtig alternatief.

NIK BÄRTSCH’S RONIN
Nik Bärtsch – piano, toetsen
Sha – altsaxofoon, basklarinet
Jeremias Keller – basgitaar, electronica
Kaspar Rast – drums

Paradox Tilburg (NL)
5 december 2024
Tekst en fotografie: Ella & Eddy Westveer

NIKBAERTSCH.COM

PARADOX.NL