Is er toekomst voor jazz in Zeeland?
Welke speelplekken zijn er in Zeeland voor de jazzmuzikant? En zijn er voor de serieuze jazzliefhebber nog concerten te verwachten?
De Stichting MuziekPodium Zeeland, organisator van jazzconcerten in Middelburg, gaat in een afgeslankte vorm verder en start een samenwerking. Een fusie lijkt vooralsnog niet aan de orde.
Het festival ZeelandJazz gooide dit jaar de handdoek in de ring als gevolg van een instabiele organisatie. Er kwamen een paar Zeeuwse jazzdagen voor in de plaats.
Het oudste jazzpodium in Zeeland bevindt zich in het sterk vergrijzend Zeeuws-Vlaanderen. Bestuur en bezoekers vergrijzen mee en de bezoekersaantallen lopen terug. Is er nog toekomst voor jazz in Zeeland? We spreken met Maurits Portier van MuziekPodium Zeeland en noteren wat achtergronden.
VERTREK
Eind 2018 kondigde directeur en programmeur Willem Kniknie van MuziekPodium Zeeland (MPZ) aan per directe ingang te vertrekken. Wat de exacte reden is kunnen wij slechts vermoeden, maar na ‘zijn laatste concert’ op 17 december zette hij geen voet meer in Zeeland. Hiermee vertrok een kleurrijk programmeur die niet bereid was om veel artistieke concessies te doen en zich ook niet wilde conformeren aan de Zeeuwse zuinigheid. In één van zijn laatste jaren programmeerde hij 22 jazzconcerten. En dat is voor Zeeuwse begrippen héél veel; te veel als ook de grote bezoekersaantallen uitblijven en er een fors kastekort ontstaat. Ook was Willem Kniknie de grondlegger van de ‘Zeelandsuite revisited’ van Jeroen Vliet; een mooie productie waarmee een uitgebreide toernee werd gemaakt. MPZ had en heeft nog steeds een programma met klassieke muziek en jazzmuziek. De klassieke concerten lopen doorgaans goed met mooie bezoekersaantallen, maar de jazz bleef altijd het probleemkind, hoe mooi de namen ook waren op de affiche.
NIEUWE DIRECTEUR
Hoe moet dat nu verder met de jazz in Middelburg? We spreken met de interim-directeur, Maurits Portier in zijn nieuwe kantoor in Middelburg. Portier is zeker geen beginneling bij MPZ. Hij heeft een staat van dienst die zevenentwintig jaar teruggaat in de tijd. Toen nog werkend voor Stichting Nieuwe Muziek met Ad van ’t Veer. De meeste mensen zullen hem kennen als de man van de techniek en de regelaar achter de schermen en verantwoordelijk voor alle producties. In zijn nieuwe positie lijkt hij misschien een beetje ingerold, maar Portier kent de ins en outs van de organisatie als geen ander. Bovendien kent hij ook het netwerk van muzikanten en boekingsbureaus, dus de organisatie blijft in rustig vaarwater. En voordat we hem de vraag kunnen stellen, bevestigt hij al dat er van zijn kant grote affiniteit is met jazz.
Portier: “Mijn eerste jazzplaten in mijn kast waren van John Coltrane en Charlie Parker. En wat misschien weinig mensen weten: ik speelde op jeugdige leeftijd zelf op het North Sea Jazz Festival. Het exacte jaar weet ik niet meer, maar ik speelde met Fanfare Sint Juttemis”.
Fanfare Sint Juttemis speelde op 15 juli 1979 als welkomsband op het Haagse festival. Fanfare Sint Juttemis is voortgekomen uit de Zeeuwse cultgroep Idaho Company en had een kleurrijke bezetting. Onder leiding van Dies le Duc ontstond de Fanfare als jazzy parodie op de talrijke Zeeuwse fanfares die vaak de naam van een Heilige dragen. (Jazzradar)
KANTOOR
Het nieuwe kantoor van MPZ is gevestigd op de eerste verdieping van de Zeeuwse Concertzaal. En dat is niet toevallig, want de besturen van beide professionele organisaties werken sinds kort samen. Al jaren werd daarop aangedrongen, maar er is nu een eerste stap gezet in de huisvesting en ook het nieuwe programma wordt gezamenlijk gepresenteerd.
Portier: “We hebben samen een programmaboekje uitgebracht en daarmee proberen we ook de verschillende publieksgroepen die er zijn, te interesseren voor onze evenementen, want hoewel Middelburg en Vlissingen misschien tien kilometer van elkaar afliggen zijn er totaal andere bezoekers. In beide plaatsen wordt en werd er klassieke muziek geprogrammeerd, maar die bezoekers kennen elkaar niet. En dat is eigenlijk best bizar. Dus een beetje kruisbestuiving kan winst opleveren.”
Ook worden er gezamenlijke producties gedaan. De organisaties hebben een eigen bestuur en directie. De programmering blijft eigen verantwoordelijkheid. Bij De Zeeuwse Concertzaal liggen de voornaamste accenten bij klassieke muziek en wat uitstapjes naar hedendaagse componisten. Er wordt geconcerteerd in de Zeeuwse Concertzaal en in de historische Oostkerk. Beide locaties zijn uitermate geschikt voor akoestische weergave.
DE JAZZ OPPAKKEN
Bij MPZ liggen de accenten ook op het feit dat het een Zeeuwse dus provinciale organisatie is. En naast klassieke muziek wordt er ook jazzmuziek in hun programma opgenomen.
Portier: “Ik heb besloten om toch ook de jazz weer op te gaan pakken”. Hij zoekt even naar de juiste woorden en zegt dan: “De provincie vond dat ook heel fijn. Die zeiden er zijn hier zo weinig jazzpodia en het zou leuk zijn dat jullie daar wat meer tijd en geld in zouden investeren en daar wat meer dingen in gaan doen. Voor ons is dit een overgangsjaar, maar in 2020 moet dat toch heel anders gaan worden, want dan gaan we ook in ’t Beest in Goes programmeren. Dan komt er jazz in Goes. Er is wel vraag naar, maar het ligt daar moeilijk. Dus we gaan een beetje aansluiten op wat daar leeft. We hebben Teus Nobel geboekt en Bruut! in Goes. In Middelburg gaan we dan wat meer ‘traditionele’ en moderne jazz neerzetten. En soms eens een grote naam als dat zo uitkomt. Zoals de Wooten Brothers die komen”.
Op de vraag wat hij onder traditioneel verstaat zegt hij: “Voor mij is het jazz als er een saxofoon in zit”. Daar hadden we bij JAZZRADAR niet van terug. Het hoeft voor Maurits Portier geen tweede North Sea Jazz te worden. Zover gaan de ambities niet. Hij wil ook vooral de Nederlandse jazztalenten podium bieden.
FESTIVAL
Ondertussen werd ook het verse festival ZeelandJazz in 2019 afgelast. Als tussenoplossing ontstonden de Zeeuwse jazzdagen. “Op uitnodiging van onze vrienden op het Abdijplein (de provincie) hebben we dat opgepakt. Ik in Middelburg en Hans Zuiderbaan (Porgy en Bess) in Terneuzen. Er ligt nu ook het verzoek om daar met MPZ professioneel de schouders onder te zetten in 2020. Aanvankelijk lag het verzoek er van de provincie om de verplichtingen voor 2019 al over te nemen. Maar er bleek een tekort van € 60.000 op de begroting, dus daar hadden we geen zin in. Daar wilden we niet in stappen. We hebben nu met een begroting € 15.000 gewerkt. We houden wel de samenwerking met Terneuzen aan, maar zoeken ook de samenwerking op met wat andere mensen in een projectgroep of iets dergelijks om te kijken hoe we het beste een festival in 2020 kunnen organiseren. En we hebben geen ambities van een vol Abdijplein. Dat is tien jaar geprobeerd, maar dat lukt nooit. Een leuk Zeeuws festival willen we. Eerst in Middelburg en Terneuzen en dan kijken hoe dat aantrekt en dan mogelijk op verschillende locaties. We willen ook niet te weersafhankelijk zijn. Openluchtfestivals brengen te veel risico met zich mee. Bovendien is juni wel een maand met een drukke evenementenkalender. We hebben al zitten denken; waarom zouden we het niet in februari doen?”.
Maurits Portier bruist van de ideeën en gedachten. De tijd zal het leren hoe een en ander ontwikkelt.
BROKEN SHADOWS
De eerste jazzbandjes zijn door MPZ vastgelegd en staan inmiddels in de agenda en op de website. Verwacht mag worden dat er niet te veel en niet te risicovol wordt geprogrammeerd zal worden. Voor het komende najaar staan The Preacher Men, Mete Erker & Jeroen van Vliet met PLUIS, The Wooten Bros en Bruut! met Anton Goudsmit gepland op diverse podia. En ook voor 2020 durft Portier al wat namen te noemen: in januari 2020 komt Broken Shadows met Dave King (drums), Reid Anderson (contrabas), Tim Berne (altsaxofoon) en Chris Speed (tenorsaxofoon). In februari komt Eric Vloeimans’ Gatecrash. Verder noemt hij Brederode, Scholten en Glerum en het Moon Trio. En er komen nog wat namen in het gesprek voorbij waarvan we maar moeten afwachten of het gaat lukken. De tijd zal het leren.
Tekst: Eddy Westveer
