DrawNotes by Henning Bolte (2)

INTERVIEW
We spraken met de drukbezette Henning Bolte over zijn DrawNotes en laten ook wat van zijn werk zien. Dit is deel 2 en laatste deel van het interview. De getoonde beelden zijn zoveel als mogelijk illustratief bij de tekst. Het is niet de bedoeling om hiermee de bandbreedte en variatie van de live drawing te laten zien. Lees eerst deel 1

Wanneer besefte je dat je “non-figuratieve aantekeningen” een nieuw hoofdstuk gingen vormen?

Goede vraag. Ik maak toen ik besefte dat het niet alleen mijn betrokkenheid en luisterbeleving versterkte maar ook significante een gevarieerde uitdrukking van de luisterervaring liet ontstaan die bovendien als tekening ook voor zichzelf konden staan. Een belangrijke rol speelde mijn ontmoeting en samenwerking met twee beeldende Kunstenaars, Lena Czerniawska (Berlin/Wroclaw) en Rita Draper Frazão (Lissabon) die mijn ogen openden voor de mogelijkheden van live drawing und drawNotes. De samenwerking met Lena Czerniawska leidde tot mijn eerste tentoonstelling in Galerie Macondo in Wroclaw, Polen. Ook de live drawings van de Koreaanse kunstenares Mookwon Kim was een inspiratie.

Voor mij komt het goed tot uitdrukking in een tekening die ontstond bij een optreden van de Amsterdamse pianiste Keiko Shichijo samen met het La_Trottier Dance Collective in oktober 2017 tijdens het Enjoy Jazz and More Festival in Mannheim.

Het ging om een uitvoering van de “Six Dances” van de eminente Armeense componist Soghomon Soghomian aka Komitas waarbij de dansers op Shichijos voordracht van het stuk improviseerden

Deze tekening vatte voor mij de voorstelling die ik zag op alle vlaktes significant samen.
Ik heb bij deze voorstelling ook maar één tekening gemaakt die als een engram functioneert. Het is een groot genoegen en plezier als het dusdanig lukt en het óverkomt. Hier is een reeks van engrammen bij een soloconcert van de Noorse pianist Bugge Wesseltoft (Enjoy Jazz, Mannheim 2017)

……of hier bij een concert van trompettist Ambrose Akinmusire.

Het werd nog eens duidelijk toen de curatrice van mijn tentoonstelling in Katowice in 2020,  Katarzyna Łata, een keuze een opstelling van de expositie maakte die zonder kennis van de muziek fraai op vorm, ritme, textuur en kleur van de tekeningen zelf gebaseerd was en mij persoonlijk een scherper inzicht gaf.

Wat gebeurt er wanneer de muziek je niet aanspreekt, of je het ronduit lelijk vindt? Wat voor tekeningen krijg je dan?

Bij het tekenen is er geen ruimte voor ‘censureren’ of blijven hangen in beoordelende/afhoudende opstelling, afkeurende mismoedigheid etc.. Als je voor tekenen gaat, moet je er helemaal ingaan en dat betekent een significante vorm vinden met het tekenmateriaal dat je bij de hand hebt. Je moet ten eerste het muziek maken van de musici nemen voor wat het is en je verdiepen in de logica die de musici volgen. Ten tweede moet je ook een uitdrukking vinden voor hetgeen het in je

oproept en losmaakt. Het eerste kan ertoe leiden dat je een dieper en beter begrip ontwikkelt voor wat de musici aan het doen zijn. Dat kan tot een nieuwe waarneming en tot grote ontvankelijkheid en enthousiasme leiden. Dit gebeurde bij het optreden van het Londonse Black Focus in een line-up met Yussef Dayes, Charlie Stacey, Mansur Brown and Tom Driessler. De muziek sprak me eerst helemaal niet zo aan. Door met de bewegingen van het tekenen erin te gaan werd ik vrij snel meegezogen en was ik op het eind mooi enthousiast over.

Dat kan natuurlijk ook zonder tekenen gebeuren maar dan blijft het meer verborgen en merk je het niet zo duidelijk op. Het op het eerste gezicht/gehoor tegenstaan van muziek die ik bijwoon, leidt ertoe dat ik een uitdrukkingsvorm moet vinden voor ‘het lelijke’ of het ‘er-niet-in-kunnen-komen’.

VOORBEELDEN zijn concerten van Anja Lauvdal, Heida Mobeck (Skrap w/Steve Noble (Kongsberg 2017, van Nate Wooley’s KNKNIGHGH; CP Unit (Chris Pitsiokos w/Brandon Seabrock, Tim Dahl and Weasel Walter (Ljubljana 2017) en Auer Jählings (Heidelberg 2020).

Dat was de eerste keer dat ik iets wat voor mij lelijk klonk, niet tegenhield maar juist probeerde tekenend vorm te geven. Het was in alle opzichten een heilzame ervaring. Dit was extreme muziek die om een overeenkomstige vormgeving bij het tekenen vroeg. De muzikale interactie liep hier op een gegeven moment een beetje dood. Ik heb toen het tekenwerk verknipt en er een collage van gemaakt.

Bij de muziek van Nate Wooley’s KNKNIGHGH (Ljubljana 2017) lukte het me niet ERIN te komen. Ik heb het optreden dan met name d.m.v. letterarrangement gedocumenteerd. Een letterarrangement heb ik ook in het volgende voorbeeld van The Thing gebruikt, maar in dat geval kon ik me helemaal in de muziek inleven:

Ik kan me voorstellen dat een live-concert een bepaalde vibe heeft, die in je tekeningen doorwerkt. Lukt dat ook met een live-streamconcert?

Ja, ik heb ook bij drie livestreams getekend vorig jaar (2020): JazzArt Festival Katowice (Joana Duda), Jazz BE (Nabou, Annelie Boehme, Karen Willems) en Jazzfest Berlin (MeoW, Lakecia Benjamin Group, Training (Max Andrzejewski/ Johannes Schleiermacher/Isil Kavatos, John Dietrich) and Joel Grip AP LLA ensemble). Voor Berlijn ben ik uitgebreider opA3 formaat gaan werken. In alle gevallen was het net zo intens als bij real liveoptredens. Voorwaarde is dan wel dat je je afsluit van de omgeving en er helemaal voor gaat. In deze gevallen ging het om goed geregisseerde en gerealiseerde livestreams waar de muziek af en toe zelfs door de mediale huls heen brak.

Zo is er in de loop van de afgelopen jaren een soort atlas met een groter diversiteit aan musici, groepen en festivals ontstaan. Bovenstaande voorbeelden zijn maar een deel daarvan. Er is een sterke nadruk op ter plekke geïmproviseerde muziek (real time creation) en open muziek met een hoog aandeel aan geïmproviseerde invulling.

Meer interpreterende muziek met een vaste score is echter niet uitgesloten. Door projectie tijdens een concert kunnen muziek en tekenen zichtbaarder bij elkaar gebracht werden.

Van daaruit is het nog maar een kleine stap naar interactiviteit tussen tekenen en muziek. In dat geval functioneert het tekenen echter anders, doet het meer dan ‘getuigen’.