Auteur van het boek Jazz in Rotterdam, Hans Zirkzee interviewde en schreef over talloze jazzmuzikanten die een band met Rotterdam hebben of hadden. Musici die veel reizen en mensen ontmoeten hebben vaak mooie en interessante verhalen te vertellen. 
Deze biografie werd deels gepubliceerd in Jazz in Rotterdam en werd aangevuld met later beschikbaar gekomen informatie.

De Hotcha’s
De virtuoze mondharmonicaspelers de Hotcha’s uit Rotterdam verkochten wereldwijd miljoenen platen. Dat kon dus onmogelijk jazz zijn, zeiden velen. Een zinloze discussie. Menig jazzartiest kwam niet eens in de buurt van het magistrale ensemble. Jazzklassiekers zoals Maple Leaf Rag, Honeysuckle Rose, In the Mood, Jazz me Blues, 12th Street Rag, Goody Goody en Home on the Range werden afgewisseld met medleys van commerciële hits uit die tijd. Van kunst alleen kun je niet eten.

Geert Jan van Driesten (Rotterdam, 6 mei 1920 – Rotterdam, 24 juli 1987) speelde in 1934 als jong gasje met de band van Jack Hylton en Mac Geldray and his Mouth Accordeon Band in Engeland. Het orkest van Max Geldray (Amsterdam, 12 februari 1916 – Palm Springs, 2 oktober 2004) bestond uit Geert van Driesten, Eddie Sernee, Henk Lodema, Jaap de Kruyff, W. Bollerman en K. & C. de Winter. Van Driesten werd oprichter en directeur van de eerste Nederlandse chromatische mondharmonicaschool (Op een chromatische mondharmonica kunnen alle tonen geblazen worden. In tegenstelling tot een diatonische mondharmonica waarop louter tonen uit een bepaalde toonladder gespeeld worden). Geert van Driesten zal vooral de geschiedenis ingaan als leider van het Hotcha Trio. Hij speelde naast mondharmonica ook accordeon, orgel en piano. Hij had jarenlang een goedlopende muziekwinkel op de Kruiskade.

REAL HOTCHA BOYS
Joop Heijman (1918) speelde in het begin van de jaren dertig saxofoon in het orkest van Harry en Oscar Jamin, dat velen beschouwen als de eerste Rotterdamse (bedrijfs) big band. Piet Le Blanc, een van de opvallendste Rotterdamse kroegtijgers, kreeg er zijn eerste saxofoonlessen. Toen Heijman de muziek hoorde van ‘Borrah Minevitch and his Harmonica Rascals‘ was hij om. Nooit eerder had hij zulke klanken gehoord. Met bevriende muzikanten werd er keihard op de mondharmonica geoefend, destijds een van de meest populaire instrumenten. Zakelijk leider Cor Belden vertelde in 1945 dat zij voor hun optredens tweeënhalf jaar hadden gestudeerd onder leiding van de Arnhemse klassieke musicus J. Warnars van het Zepparoni kwartet. Hun eerste optreden in het Tuschinski Theater was een groot succes. Toen Borrah Minevitch in 1938 in Europa op tournee was, lukte het de jongens om een stukje voor hem te spelen. Borrah vond hen fantastisch en noemde hen hierna ‘The Real Hotcha Boys’ (hotcha betekent ritme in Latijns-Amerika). Vanaf dat moment waren de 5 Hotcha’s een feit.

De 5 Hotcha’s: Cor en Wim Belder, Joop Heijman, Eddie Sernee en Geert van Driesten (1938)

500 KILO
Hun populariteit steeg snel en in 1939 begonnen ze aan hun eerste grote tour van acht maanden door Italië, Duitsland, Denemarken, Zweden, Noorwegen en Polen met 500 kilo reserve mondorgels bij zich. Mondharmonica’s trillen namelijk snel kapot. Geert van Driesten verliet de band in 1941 toen hij een Duitse vrouw huwde met wie hij een eigen variété act begon.

De vier Hotcha’s Eddie Sernee, Joop Heijman, Cor en Wim Belder

4 HOTCHA’S
Na even als de 4 Hotcha’s te hebben opgetreden werd Johan Janssen de nieuwe bas mondharmonica speler. Zij begonnen aan een grote Duitse en Scandinavische tour en vervulden gastrollen in een Duitse film. Ze speelden in Zweden, Hongarije en Spanje.

In het Scala, Berlijn: Cor en Wim Belder, Joop Heijman, Johan Janssen en Eddie Sernee (1941)

VIJF, VIER, DRIE
Na de bevrijding vraagt Minevitch aan Driesten om naar Amerika te komen. Driesten bedankt voor de eer en in plaats daarvan richt hij in Rotterdam de Eerste Nederlandse Chromatische Mondharmonica School op. Driesten stelt zich ten doel om met behulp van deze school de mondharmonica als serieus concertinstrument geaccepteerd te krijgen. In 1949 emigreerden de broers Cor en Wim Belder naar Australië en zo ontstond het Hotcha Trio dat later wereldberoemd zou worden. Het trio bestond uit Joop Heijman op solo mondharmonica, Geert van Driesten en Eddie Sernee als vineta speler (akkoorden mondharmonica). Met hun clowneske show en allerhande idioterie groeide de faam van het Hotcha Trio gestaag.

Eddie Sernee, Joop Heijman en Geert van Driesten

AKKOORDEN OP DE ROL
In 1951 verschijnt het eerste 78-toerenplaatje van het trio: Honeysuckle Rose/Chattanoogie Shoe Shine Boy. Sernee heeft dan inmiddels plaatsgemaakt voor de op de eigen ‘Hotcha school’ opgeleide Henk van Dipte, die akkoorden speelt op de ‘rol’ (zes tot een cilinder samengeklonken harmonica’s in verschillende toonsoorten). Driesten speelt op de basharmonica en Heijman is de solist. Het geluid van het Hotcha Trio is swingend, energiek en vol. Een jonge Han Bennink drumde vrijwel anoniem in het begeleidingsorkest en bij talrijke plaatopnames.

Henk van Dipte, Joop Heijman en Geert van Driesten

EXPERIMENTEN
De Hotcha’s waren niet alleen populair vanwege hun mondharmonicaspel maar ook vanwege hun elektronische experimenten. Met behulp van technici en bandrecorders werden Les Paul-achtige effecten gecreëerd, waardoor hun spel bovenmenselijk virtuoos klonk qua snelheid (Roland Vonk, RTV Rijnmond 31 januari 2014). Het trio is geregeld te gast in het cabaret Saint Germain des Prés van Dorus aan het Rembrandtplein in Amsterdam en later in Rotterdam. Het trio klinkt veelvuldig op de radio en televisie. Als in de jaren zestig het amusement verandert, verandert het Hotcha Trio mee. De jazzy nummers maken plaats voor meedeiners als Der Onkel Jonathan en De Zilvervloot. Maar dat helpt niet veel: de populariteit van de Hotcha’s neemt razendsnel af. Een bijkomend probleem is dat de akkoordenspelers het trio nooit lang trouw blijven. Na Van Dipte volgen achtereenvolgens Lee Kuipers, Gijs van der Wiel, Jan Vuik en Frans Pauli. In 1970 besluit Van Driesten in stilte om een punt te zetten achter de ooit zo glansrijke carrière van het legendarische Hotcha Trio.

BRONNEN

Archief Roland Vonk.
‘De Hotcha’s’ door Erik van de Berg, Volkskrant 13 februari 1998.
‘De laatste echo’s van het Hotcha Trio’ door Don Heijman. Website.
‘Hotcha Story’ door Art Daane. Website.
Jazz in Rotterdam, de geschiedenis van een grote stadscultuur (2015)
Muziek, 1 november 1945.
Wikipedia, the free encyclopedia.

Hans Zirkzee

Hans Zirkzee
‘mister’ jazz in Rotterdam,
muziekdocent,
saxofonist,
concertorganisator,
schrijver, jazz-historicus,
auteur van Jazz in Rotterdam
(de geschiedenis van een grotestadscultuur),
winnaar Dutilh-Prijs 2016

OVER R†JAM
Stichting Rotterdam Jazz Artists Memorial